Ile naprawdę waży kilogram?

W Międzynarodowym Biurze Miar i Wag w Sèvres niedaleko Paryża pod kilkoma warstwami ochronnego szkła znajduje się niewielki cylinder ze stopu platyny z irydem. To oficjalny kilogram - jedyna jednostka, której podstawą nie jest fizyczna stała lecz faktyczny przedmiot. Pojawia się jednak problem, gdyż nowe badania wskazują wyraźnie, że mimo szczelnego przechowywania kilogram zyskuje na wadze.

Wzorzec ma już swoje lata gdyż został on stworzony w 1875 roku (a oficjalnie służy za kilogram od roku 1889). Naukowcy z Uniwersytetu Newcastle odkryli ostatnio przy użyciu najnowszych technik rentgenowskiej spektroskopii fotoelektronowej, że ze względu na zanieczyszczenie powierzchni drobinkami kurzu jest on obecnie o kilkadziesiąt mikrogramów cięższy niż w momencie powstania. W roku 1884 po całym świecie rozesłanych zostało 40 wiernych kopii wzorca kilograma, a dziś każdy z nich może posiadać z powodu różnego stopnia zanieczyszczenia inną masę.

Oczywiście przy kupowaniu ziemniaków w osiedlowym warzywniaku nie zrobi to najmniejszej różnicy - problem może się jednak pojawić przy bardzo dokładnych obliczeniach podczas eksperymentów naukowych lub też na przykład podczas handlu materiałami radioaktywnymi - gdzie każdy mikrogram robi kolosalną różnicę.

Badacze mają proste rozwiązanie tej sytuacji - wystarczy dać kilogramowi nieco "opalenizny". Wystawienie na działanie promieniowania ultrafioletowego i ozonu może pozwolić na dokładne oczyszczenie metalowego walca bez żadnego obawy o jego uszkodzenie.

Obecnie prowadzone są prace nad zamiennikiem dla ponad 100-letniego wzorca, który nie będzie bazował na bryle metalu lecz na stałych fizycznych - lecz póki co bez większego sukcesu. Do czasu jego opracowania będziemy musieli opierać się na metalowym walcu.

Źródło: