Najstarsza piramida świata to fake? Sensacja archeologów

Wszystko zaczęło się od badań, których wyniki ukazały się w październiku 2023 roku na łamach Archaeological Prospection. W nich zespół pod przewodnictwem geologa Danny'ego Hilmana Natawidjaja z indonezyjskiej Krajowej Agencji Badań i Innowacji przedstawił teorię, że jedna z najbardziej tajemniczych megalitycznych budowli na świecie Gunung Padang to tak naprawdę zakopana najstarsza piramida świata.

Znajdujące się na indonezyjskiej wyspie Jawa Zachodnia, niedaleko wsi Karyamukti, miejsce to od dawna fascynowało badaczy. Powstałe na wzniesieniu wulkanicznym stanowi miejsce sieci ułożonych skał wulkanicznych i widocznej struktury, będącej pozostałością działania człowieka. Przez lata datowano je na różny okres w przedziale od II do VII w. n.e.

Niemniej badania opublikowane w październiku nie tyle wywróciły te twierdzenia, co nadały zupełnie nowe znaczenie Gunung Padang dla historii cywilizacji. Według nich całą strukturę zaczęto budować jako wielką piramidę już ok. 27 tys. lat temu. To, co dziś widzimy jako wzgórze i megalityczne struktury, to jej pozostałości, które nie pokryła natura.

Ta teoria wywracała całą naszą wiedzę. Pierwsze znane ślady człowieka na terenie Indonezji pochodzą sprzed okresu 12 tys. lat. Oznaczałoby to, że za pierwsze konstrukcje Gunung Padang odpowiada nieznana zaawansowana cywilizacja. Jednak z tak daleko idącymi wnioskami od razu pojawiły się problemy.

Zespół Natawidjaja swoje rewelacje oparł w większości na danych z datowania radiowęglowym, pozyskanych po odwiertach z wnętrza góry, na której jest Gunung Padang. Na ich bazie wskazał, że widać cztery warstwy budowlane z rzekomymi śladami działalności człowieka, odpowiadające innemu okresowi. Najstarszy datuje się na okres od 16 do właśnie 27 tys. lat temu.

Jednak tu wkroczyło środowisko archeologów, twierdząc, że w badaniach wyciągnięto zbyt daleko idące wnioski. Już samo przesunięcie daty śladów człowieka w Indonezji o 15 tys. lat zapala u nich ostrzegawczą lampkę. Największy zarzut dotyczy jednak przyjmowania wyników datowania radiowęglowego za pewnik śladów ludzkiej działalności.

Jak wskazuje portal Popular Mechanicus archeologów najbardziej dziwiło, że to datowanie radiowęglowe zastosowano wobec próbek gleby, na których nie ma bezpośrednich śladów działalności człowieka jak pozostawione kości czy resztek np. ogniska. Wprost zauważyli, że wizja o budowaniu potężnej piramidy, gdy nie ma śladów nawet najbardziej podstawowej działalności ludzkiej, jest po prostu niedorzeczne.

Pod naporem krytyki archeologów wydawca czasopisma Archaeological Prospection, firma Wiley, wszczęła postępowanie w sprawie artykułu przedstawiającego badania Natawidjaja i jego zespołu o możliwe naruszenie zasad Komisji ds. Etyki Publikacyjnej. Finał tego dochodzenia miał miejsce 18 marca, gdy Wiley oficjalnie wycofał artykuł za naruszenia.

Natawidjaja tą decyzję nazwał cenzurą i "niesprawiedliwym wycofaniem przełomowych badań" przez strony trzecie, które mają inne opinie od autorów. Nawołuje przy tym społeczność akademicką do walki z naruszeniem wartości otwartego dyskursu społeczności akademickiej.

Niemniej większa część tej społeczności wydaje się opowiadać za wycofaniem artykułu, sugerując, że w ogóle błędem była jego publikacja. "To niefortunne, że artykuł doszedł do tego etapu. Jednak lepiej było wycofać artykuł, niż nic o nim nie mówić" - Noel Tan, archeolog z Bangkoku, komentujący sprawę dla The New York Times.

Co ciekawe debata nt. tego, czy Gunung Padang jest najstarszą piramidą świata, zahacza także o politykę. Jak wskazuje The New York Times, indonezyjski rząd już ponad dekadę temu miał finansować rozpowszechnianie tej narracji m.in. dla korzyści z turystyki.

***

Bądź na bieżąco i zostań jednym z 90 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Geekweek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!