Odtwarzają język sprzed 2000 lat. Pierwszy słownik starożytnego celtyckiego
Zespół badaczy z Uniwersytetu Aberystwyth w Walii prowadzi prace nad stworzeniem pierwszego w historii kompletnego słownika starożytnego języka celtyckiego. Projekt ma na celu zebranie i opracowanie wszystkich znanych fragmentów tej zaginionej mowy, którą posługiwali się mieszkańcy Wysp Brytyjskich i Irlandii ponad dwa tysiące lat temu.
Choć nie zachowało się wiele źródeł, naukowcy spodziewają się zgromadzić ponad tysiąc słów pochodzących z okresu między 325 r. p.n.e. a 500 r. n.e. Ich analiza ma umożliwić rekonstrukcję najstarszych warstw językowych, z których wywodzą się współczesne języki celtyckie, jak walijski, irlandzki, szkocki gaelicki, bretoński czy kornijski.
Zaginiony język Celtów powraca
Jak podkreśla dr Simon Rodway z Katedry Studiów Walijskich i Celtyckich Uniwersytetu Aberystwyth, jest to pierwsza próba zebrania tak różnorodnych źródeł w jednym miejscu. Nigdy wcześniej nie połączono tych rozproszonych materiałów w sposób, który dawałby tak szeroki wgląd w naturę języków celtyckich używanych na tych wyspach u progu epoki historycznej.
To projekt, który zainteresuje nie tylko językoznawców, lecz także historyków i archeologów
Ze starych kamieni do komputera
Źródła materiału językowego obejmują zarówno zapisy Juliusza Cezara dotyczące jego wypraw do północnej Europy, jak i rzymskie dokumenty administracyjne, w których zachowały się pojedyncze słowa celtyckie. Cenne dane pochodzą także z inskrypcji kamiennych wykonanych alfabetem ogamicznym - systemem prostych nacięć stosowanym w Irlandii i Kornwalii w pierwszych wiekach naszej ery.
Badacze wskazują, że wiele nazw geograficznych i osobowych z epoki rzymskiej pozwala zidentyfikować rdzenie celtyckie, które przetrwały w późniejszych językach. Przykładem jest słowo oznaczające "morze": walijskie môr i staroirlandzkie muir odpowiadają formie mori w starożytnych nazwach, jak Moridunum ("morska twierdza") - dawna nazwa miasta Carmarthen w południowo-zachodniej Walii.
Większość materiału pochodzi z okresu rzymskiego w Brytanii, od I do IV wieku n.e. oraz z Irlandii od połowy II wieku. W tym ostatnim przypadku źródeł jest jednak znacznie mniej, ponieważ wyspa nigdy nie znalazła się w granicach Imperium Rzymskiego.
Projekt ma zakończyć się publikacją słownika w wersji drukowanej i cyfrowej, dostępnej dla badaczy i miłośników języków dawnych. Naukowcy liczą, że inicjatywa nie tylko przyczyni się do lepszego poznania językowych korzeni Europy Zachodniej, ale także pozwoli zrozumieć, jak wyglądała komunikacja i tożsamość mieszkańców Wysp w epoce sprzed powstania pisanej historii.
