Rewolucyjne odkrycie w Iraku. Zapomniane starożytne miasto
W irackim Khorsabadzie archeolodzy odkryli ślady dawnego życia, które wywracają dotychczasowe wyobrażenia o Dur-Szarrukin, czyli tzw. Twierdzy Sargona, która wedle obecnej wiedzy miała nigdy nie zostać ukończona. Co dokładnie znaleźli badacze?
W około 700 roku p.n.e. Sargon II władca imperium neoasyryjskiego, podjął ambitny projekt budowy nowej stolicy w sercu pustyni. Dur-Szarrukin, nazwana na cześć samego cesarza, miała być symbolem potęgi i świetności państwa za jego panowania. Jednak śmierć Sargona II kilka lat później przerwała prace, a jego następca przeniósł stolicę do Niniwy. Miasto zostało opuszczone i przez następne 2,5 tys. lat praktycznie zapomniane.
W XIX wieku francuscy archeolodzy odkryli ruiny Dur-Szarrukin. Choć badania odsłoniły monumentalny pałac władcy, brak śladów innych budynków doprowadził do wniosku, że projekt budowy miasta nigdy nie został ukończony.
Nowoczesne technologie pozwoliły na rewolucyjne odkrycia
W 2017 roku, po zakończeniu okupacji Khorsabadu przez ISIS, francuska misja archeologiczna postanowiła ocenić skalę zniszczeń oraz przeprowadzić pierwsze badania geofizyczne miasta. W 2022 roku zespół naukowców pod kierunkiem Jörga Fassbindera wykorzystał magnetometr wysokiej rozdzielczości do zbadania około 7 proc. obszaru miasta.
Magnetometr działa zupełnie niczym rentgen, pozwalając zobaczyć struktury ukryte pod ziemią dzięki różnicom we właściwościach magnetycznych poszczególnych materiałów. Fassbinder i jego współpracownicy ręcznie przenosili urządzenie ważące 15 kilogramów, pokonując codziennie ponad 20 kilometrów w trudnych warunkach surowego bliskowschodniego klimatu. Pomimo ograniczonego zasięgu badania, wyniki okazały się rewolucyjne.
Miasto, które żyło
Dzięki wizualizacji danych odkryto m.in. lokalizację bramy wodnej, możliwe ogrody pałacowe oraz pięć ogromnych budynków, w tym imponującą willę liczącą 127 pomieszczeń – dwukrotnie większą od Białego Domu w Waszyngtonie. Świadczy to o tym, że Dur-Szarrukin było w pełni funkcjonującym miastem, a nie jedynie niedokończonym placem budowy.
Archeologowie chcą wykorzystać dane z zakończonych badań, aby jak najbardziej efektywnie rozplanować przyszłe wykopaliska. „Eksploracja terenu bez rozkopywania gruntu oszczędza czas i pieniądze” – podkreśla Fassbinder. Wyniki magnetometrii pokazują, gdzie dokładnie należy szukać, co znacząco zwiększa skuteczność tradycyjnych metod archeologicznych.
Znaczenie odkrycia dla historii regionu
Nowe odkrycia zmieniają dotychczasowe wyobrażenia o Dur-Szarrukin. Miasto, które przez wieki uważano za opuszczone niemal od razu po jego założeniu, w rzeczywistości było pełne życia. To przykład tego, jak bardzo współczesne technologie mogą pomóc archeologom w prowadzeniu całkowicie rewolucyjnych badań.
