Rzadka moneta znaleziona w Polsce. Na świecie jest ich tylko kilka

Dzięki rozwojowi nowych metod badawczych - również tych nieinwazyjnych, a także ze względu na coraz większą popularność poszukiwań organizowanych przez rozmaite stowarzyszenia miłośników historii, w Polsce niemal codziennie dochodzi do fascynujących odkryć archeologicznych i historycznych.

Analiza danych zebranych m.in. dzięki metodom geofizycznym ujawniła niedawno obszar z tysiącami zabytków sprzed ok. 5,5 tys. lat na Podkarpaciu, poszukiwania z wykorzystaniem wykrywaczy metali przyniosły wspaniałe efekty na Mazurach, a teraz do wielu innych odkryć dołącza znalezienie na terenie gminy Wojciechowice niezwykle rzadko spotykanej monety - celtyckiego statera.

Wojciechowice to gmina wiejska w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim. To właśnie na tym terenie Stowarzyszenie Wspólne Dziedzictwo, które zrzesza pasjonatów historii i eksploracji, dokonało wspaniałego odkrycia. To celtycka złota moneta z I wieku p.n.e. Jak podaje Stowarzyszenie Wspólne Dziedzictwo, jeden ze znawców mennictwa celtyckiego określił ją jako "najważniejszą pozycją mennictwa celtyckiego w Polsce kiedykolwiek".- Nasze pierwsze poszukiwania w tym sezonie, a jakie odkrycie! Tym wyjątkowym znaleziskiem jest ZŁOTA MONETA - celtycki stater (jest to nazwa nominału) typu Kryspinów. Jest to jeden z nielicznych (drugi?) egzemplarz tej odmiany w Polsce, jeden z dosłownie paru znanych egzemplarzy na świecie - napisali członkowie stowarzyszenia na profilu w mediach społecznościowych.

Znalazcy niezwłocznie przekazali monetę do odpowiedniej instytucji. Wyjątkowość znaleziska potwierdził już ekspert z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Kielcach Delegatura w Sandomierzu (WUOZ).

- Takie monety znajdowane są niezwykle rzadko - powiedział dr hab. Marek Florek.

Według ustaleń ekspertów odnaleziona w okolicach Opatowa moneta ma średnicę 16,5 mm, grubość 2 mm, a waży 6,29 g. Jest wzorowana na greckich staterach muszlowych. Z jednej strony na znalezionym w woj. świętokrzyskim staterze widnieje stylizowane przedstawienie statku. 

Specjalista z WUOZ na łamach "Tygodnika Nadwiślańskiego" podkreśla, że Celtowie niegdyś osiedlali się między innymi w okolicach dzisiejszego Krakowa, nad górnym Sanem oraz na Kujawach. W dodatku Celtowie, którzy zamieszkiwali w pobliżu obecnej stolicy Małopolski, byli prawdopodobnie odłamem plemienia Bojów i emitowali własne monety, które dziś badacze określają jako statery typu krakowskiego.

- Na jednej ich stronie znajduje się stylizowane przedstawienie statku (okrętu), interpretacja przedstawień na stronie drugiej jest dyskusyjna. Monety takie są niezwykle rzadkie - z całej Europy znanych jest ich jedynie ok. 30, w większości znalezionych w okolicach Krakowa, ponadto w innych częściach Polski i w Ukrainie, zaś pojedyncze egzemplarze na terenie Niemiec, Czech, Słowacji i Chorwacji - podkreśla Marek Florek.

Natomiast jak dodaje stowarzyszenie, w przypadku monet złotych, dokładnie takich, jak znaleziona niedawno w okolicach Opatowa, jest ich na świecie "dosłownie parę znanych egzemplarzy". Poszukiwanie podkreślają, że znalezisko ma "ogromną wartość naukową i historyczną". Co ciekawe, moneta jest według stowarzyszenia w "niemal menniczym stanie".

Kilka lat temu, również na terenie gminy Wojciechowice, także odkryto tego rodzaju stater - tamta moneta była jednak wykonana ze stopu zawierającego w większości srebro. Na podobną monetę Celtów natrafiono swego czasu również w Kunowie. W dodatku nie są to jedyne zabytki świadczące o obecności Celtów na tym obszarze. W woj. świętokrzyskim odsłaniano także inne artefakty, np. fragmenty naczyń, zapinki, naszyjniki.

Ekspert wyjaśnia, że takie odkrycia zdają się być świadectwem na obecność - przynajmniej tymczasową - jakichś grup Celtów właśnie w okolicach Opatowa i Sandomierza.

- Zainteresowanie Celtów okolicami Opatowa wynikało zapewne nie tylko z tego, że tędy prowadziły szlaki komunikacyjne łączące okolice Krakowa z Kujawami, ale było chyba przede wszystkim związane z możliwościami dostępu do znajdujących się na obrzeżach Gór Świętokrzyskich złóż rud żelaza - wyjaśniono na łamach wspomnianego serwisu.