Tajemnice "prehistorycznej Polski". Co kryje ziemia na terenie naszego kraju?

Obszar naszego kraju skrywa wiele tajemnic. Mimo intensywnych prac archeologicznych prowadzonych od dekad nie wyjaśniliśmy nawet kilku procent wszystkich zagadek. O wielu nawet jeszcze nie mamy pojęcia.

Nie każdy o tym wie, ale polska ziemia nosi ślady istnienia wspaniałych zapomnianych kultur i cywilizacji. Poniżej znajduje się jedynie urywek informacji o bogatej przeszłości naszych terenów.

Osada w Biskupinie została założona przez przedstawicieli kultury łużyckiej, która istniała od środkowej epoki brązu (ok. XIV w. p.n.e.) do wczesnej epoki żelaza (ok. V w. p.n.e.). Szczegółowe badania odkopanych drewnianych bali wykazały, że około 50 proc. z nich pochodziła z dębów ściętych w 748 r. p.n.e. Pradawny gród został zlokalizowany na podmokłej wyspie na Jeziorze Biskupińskim. Sama wyspa miała około 2 ha powierzchni.

Naukowcy stwierdzili, że osada była zasiedlona przez 150 lat. Mieszkało w niej od 800 do 1000 osób. W sumie odnaleziono tutaj ponad 100 pradawnych domostw, które miały wymiary 8 na 10 m. Były one umieszczone rzędowo wzdłuż wyłożonych drewnem 11 ulic o szerokości około 2,5 m każda.

Cała osada była otoczona skrzynkowym wałem drewniano-ziemnym o szerokości 3 m i domniemanej wysokości 6 m. Warto zauważyć, że gród był otoczony także falochronem o szerokości od 2 do aż 9 m. Zastanawiającą kwestią jest to, dlaczego akurat w tym miejscu postanowiono stworzyć tak okazałą osadę. Badacze wskazują, że zamieszkiwanie ciasnej, odizolowanej wyspy przez ludność rolniczą jest irracjonalne i przeczy rolniczym założeniom.

By wytłumaczyć tę zagadkę, zaproponowano trzy wyjaśnienia. Pierwsze sugeruje, że istniało wówczas bardzo silne zagrożenie ze strony ludów koczowniczych, np. Scytów. Drugie wiązane jest z obroną w trakcie walk wewnątrzplemiennych. Z kolei trzecie wytłumaczenie jest wyjątkowo ciekawe - odnosi się do chęci naśladownictwa... greckich miast, z którymi społeczności kultury łużyckiej mogły się kontaktować dzięki dalekosiężnej wymianie handlowej.

Kolejnym tajemniczym zagadnieniem jest upadek grodu, który może być powiązany ze zniszczeniem go przez Scytów, podniesieniem się poziomu wód w jeziorach, czy też nadmierną eksploatacją lokalnego środowiska. Jak na razie nie ma zgody co do kresu Biskupina.

W Wietrzychowicach w województwie kujawsko-pomorskim znajdują się wielkie prehistoryczne grobowce mające około 5500 lat. Tutaj warto zauważyć, że są one starsze niż piramidy w Egipcie! Zostały wybudowane przez plemiona pasterzy i rolników (kultura pucharów lejowatych). Właśnie w tych społecznościach wytworzył się wyjątkowy system wierzeń, który zaowocował tworzeniem tajemniczych megalitycznych budowli.

Przyjmowały one kształt wydłużonych trójkątów mających długość nawet 150 m. W czołowej części miały 6-10 m szerokości, a w szczytowej około 2 m. Kamienno-ziemne budowle okładane były wielkimi głazami ważącymi do 10 ton. Największe znajdowały się w partii czołowej i miarę zwężania się konstrukcji kamienie były coraz mniejsze.

W czołowej części znajdowały się także niewielkich rozmiarów wejścia, prowadzące najprawdopodobniej do drewnianych komór, gdzie odbywały się obrzędy pogrzebowe. Obliczono, że do wybudowania jednego grobowca trzeba było zużyć średnio 1000 metrów sześciennych ziemi i 150 metrów sześciennych kamieni.

Co ciekawe, w grobowcach chowani byli wyłącznie mężczyźni, zazwyczaj były to pochówki pojedyncze. Ciała zmarłych były zawsze wyprostowane, a głowa skierowana ku czołu budowli. Archeolodzy sugerują, że pochowane osoby były lokalnymi władcami, wodzami, kapłanami, lub przedstawicielami starszyzny plemiennej. Badacze wskazują również, że tajemnicze struktury pochodzą z neolitu i są najstarszymi nasypami nagrobnymi na naszych ziemiach.

Jaskinia Tunel Wielki znajdująca się w Ojcowskim Parku Narodowym może niemal dosłownie przenieść nas w przeszłość. Właśnie tutaj odnaleziono liczne artefakty należące do pradawnych społeczności m.in. kultury lendzielskiej, pucharów lejkowatych, ceramiki sznurowej i kultury łużyckiej, a także elementy datowane na średniowiecze i czasy późniejsze (do XIX wieku) - zatem jaskinia była okresowo zamieszkiwana w epoce miedzi, epoce brązu, wczesnej epoce żelaza, okresie rzymskim, podczas wędrówki ludów, a także w średniowieczu i w czasach nowożytnych.

Do tej pory odkopano tutaj aż 257 fragmentów ludzkich kości. Co zastanawiające, dominowały fragmenty pochodzące z kończyn górnych i dolnych. W trakcie badań zdołano określić, że szczątki należały do co najmniej 18 osób w wieku od 6 miesięcy do około 60 lat. Ustalono ich wiek na 4665 ± 35 lat BP i 4610 ± 30 lat BP (BP - before present, czyli przed teraźniejszością, którą określono na 1950 rok).

Jednakże jednymi z najciekawszych znalezisk są kamienne narzędzia mające aż 450-550 tysięcy lat. Badacze wskazują, że ich twórcami byli Homo heidelbergensis. Są to najstarsze tego typu artefakty w naszym kraju.

Homo heidelbergensis był jednym z gatunków człowieka, który żył w środkowym plejstocenie. Uważa się go za ostatniego wspólnego przodka neandertalczyków i współczesnych ludzi. Trzeba również wspomnieć, że w jaskini Tunel Wielki odkryto wyjątkowe kości pradawnych zwierząt żyjących około pół miliona lat temu. Są to najstarsze szczątki zwierząt w Polsce i jedne z najstarszych w Europie. Udokumentowano tutaj m.in. kości europejskiego jaguara, czy wielkiego wymarłego niedźwiedzia Ursus deningeri.

Jak już wspomniano, powyższe stanowiska stanowią jedynie urywek bogatej historii ukrytej na naszych ziemiach. Pojawia się tutaj pytanie, co jeszcze odkryjemy?

***

Bądź na bieżąco i zostań jednym z 90 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Geekweek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!

***

Co myślisz o pracy redakcji Geekweeka? Oceń nas! Twoje zdanie ma dla nas znaczenie.