Tajemniczy kamienny krąg w Anglii. Był prototypem Stonehenge?

Prehistoryczne miejsce pochówku w Dorset zostało uznane za najstarszy kamienny krąg w Wielkiej Brytanii, co skłania badaczy do ponownego przeanalizowania datowania Stonehenge. To ma zresztą ostatnio swoje pięć minut, bo jakiś czas temu mogliśmy zapoznać się z badaniami, w których naukowcy sugerowali, że jest świątynią falliczną, a nie dalej jak wczoraj z kolejnymi, z których dowiedzieliśmy się, że budowniczowie Stonehenge mieli najpewniej ciemną skórę i nie przypominali współczesnych Brytyjczyków.

Monument Flagstones, znajdujący się niedaleko Dorchester w hrabstwie Dorset, jest dobrze znany badaczom, ale właśnie doczekał się nowego datowania. Archeolodzy wykorzystali zaawansowane techniki datowania radiowęglowego do analizy znalezisk, w tym ludzkich szczątków, poroża jelenia szlachetnego oraz węgla drzewnego. Wynika z nich, że postał ok. 3200 r. p.n.e., czyli o około 200 lat wcześniej, niż dotąd sądziliśmy.

Chronologia Flagstones jest kluczowa dla zrozumienia ewolucji ceremonialnych i funeralnych monumentów w Wielkiej Brytanii. Siostrzanym obiektem Flagstones jest Stonehenge, którego pierwsza faza jest niemal identyczna, ale datowana na około 2900 r. p.n.e. Czy możliwe, że Stonehenge było kopią Flagstones? A może nasze obecne datowanie Stonehenge wymaga rewizji?

---

Chronologia Flagstones jest kluczowa dla zrozumienia ewolucji ceremonialnych i funeralnych monumentów w Wielkiej Brytanii. Siostrzanym obiektem Flagstones jest Stonehenge, którego pierwsza faza jest niemal identyczna, ale datowana na około 2900 r. p.n.e. Czy możliwe, że Stonehenge było kopią Flagstones? A może nasze obecne datowanie Stonehenge wymaga rewizji? - komentuje dr Susan Greaney, archeolog z Uniwersytetu w Exeter i autorka badania opublikowanego w czasopiśmie Antiquity.

Monument Flagstones został odkryty w latach 80. XX wieku podczas budowy obwodnicy Dorchester. Wykopaliska ujawniły, że obiekt miał formę okrągłego rowu o średnicy 100 metrów, prawdopodobnie otoczonego ziemnym wałem. Obecnie połowa stanowiska znajduje się pod obwodnicą, a pozostała część pod Max Gate, dawnym domem pisarza Thomasa Hardy’ego, który dziś należy do National Trust.

Flagstones jest wpisany na listę zabytków, a znaleziska oraz dokumentacja wykopaliskowa są przechowywane w Dorset Museum. Na miejscu odnaleziono co najmniej cztery pochówki: spopielone szczątki osoby dorosłej oraz szczątki trzydziestu dzieci pochowane bez kremacji, a także trzy częściowe kremacje dorosłych w innych miejscach.

Podobieństwo do pierwszej fazy budowy Stonehenge, datowanej na około 2900 r. p.n.e., sprawiło, że do tej pory sądzono, iż Flagstones powstał w zbliżonym okresie. Jednak nowe badania sugerują, że pierwsze ślady działalności neolitycznej w tym miejscu - w tym kopanie dołów - miały miejsce już około 3650 r. p.n.e.

Następnie, po kilkusetletniej przerwie, w ok. 3200 r. p.n.e. powstał okrągły rów otaczający miejsce pochówków, a ok. 1000 lat później w centrum monumentu, pod dużym głazem z piaskowca, pochowano zaś młodego dorosłego mężczyznę. Nowe datowanie wskazuje więc, że Flagstones może być prototypem późniejszych monumentów, takich jak Stonehenge. Wykazuje również powiązania z innymi znaczącymi neolitycznymi stanowiskami, np. w Llandegai w Walii.

Flagstones to nietypowy obiekt – idealnie okrągła struktura z rowem, otoczona pochówkami i kremacjami. Pod pewnymi względami przypomina wcześniejsze obiekty zwane grodziskami rowowymi, ale jednocześnie ma cechy późniejszych budowli zwanych henge'ami. Nie wiedzieliśmy, gdzie dokładnie go umiejscowić wśród tych typów monumentów, a nowe datowanie pokazuje, że powstał wcześniej, niż się spodziewaliśmy

---