To najstarsza gra planszowa. Poznaliśmy jej zasady
Gry planszowe przeżywają swój renesans i regularnie na rynku pojawiają się nowe pozycje. A co powiecie na partyjkę w grze, która powstała jeszcze w starożytności? Badacze wreszcie poznali zasady rozgrywki z gry, którą odnaleziono 50 lat temu.
Spis treści:
Zabawa rodem ze starożytności
Możemy mieć różne wyobrażenia na temat ludzi starożytnych, ale jedno jest pewne. Tak samo jak my potrzebowali rozrywki i chwili zapomnienia. To nie tak, że w odległych czasach zajmowano się wyłącznie wojnami i odkrywaniem zasad matematycznych. W wolnych chwilach często oddawano się zabawie, rozmowom, a nawet... grom planszowym. Przykładem może być wiele znalezisk z terenów Iranu, które pozwalają nam zajrzeć do świata starożytnych i sprawdzić, w co grano tysiące lat temu. Jedną z takich gier jest ta znaleziona w Shahr-i Sokhta - na terenach południowo-wschodniego Iranu.
Do odkrycia doszło jeszcze w latach 70. ubiegłego wieku, choć aż do teraz gra była tajemnicą dla badaczy. Wszystko przez to, że nikt nie potrafił rozgryźć jej zasad. Była jakaś plansza, stosowano odpowiednie pionki i tak dalej - ale gdzie reguły, zasady? W pudełku nie dołączono instrukcji - jednak to przestało stanowić problem, bo wreszcie po wielu latach ludzie zrozumieli, o co w tym wszystkim chodziło.
Z czego składała się starożytna gra?
Odkrytą grę znaleziono kilka dekad temu, a oryginalnie była używana aż 4500 lat temu. W zestawie znajdowała się plansza, 27 elementów, 20 okrągłych miejsc na te elementy i 4 kostki z okrągłymi kształtami w środku. Jak można to wszystko połączyć w sensowną całość reguł i praw rozgrywki? W celu odpowiedzi na to pytanie pewien brytyjski matematyk wykorzystał połączenie dowodów fizycznych i modelowania, aby mniej więcej oszacować reguły rozgrywki.
Ujawniając znaczenie niektórych elementów gier, badanie to może zmienić nasze rozumienie gier planszowych na Bliskim Wschodzie.
Oczywiście nie określono zasad ze 100-procentową dokładnością. Całość to tylko przypuszczenia, które mniej więcej udało się potwierdzić na podstawie kilkudziesięciu testów. Główną osią zabawy było poruszanie się podstawowymi pionkami po planszy, z wykorzystaniem tzw. specjalnych figur. Niektóre mogły stanowić blokadę - najpewniej przed ruchami przeciwnika - inne zaś "bezpiecznych domków", mogących chronić nas przed działaniami drugiej strony. Można zatem stwierdzić, że w grze znajdowały się elementy eksploracji i walki na pionki, a wygrywał ten, kto nie stracił ich wszystkich.
Plansza przypomina węża, z główną sekcją, w której umieszczane są elementy, sekcją mostu, która stanowi ścieżkę do przetrwania, a następnie trzecią sekcją dla głowy i ogona węża. Gracze rzucali kośćmi, aby przesuwać swoje elementy i poruszać się po planszy szybciej niż przeciwnik.
Zabawa sprzed tysięcy lat
Co ciekawe, ta starożytna gra to nie jedyne, co udało się znaleźć badaczom na terenach dzisiejszego Iranu, Iraku i pobliskich państw. W rzeczywistości tereny te skrywały dziesiątki różnorodnych plansz i gier, które umilały czas ludziom przed dziesiątkami wieków. Można śmiało stwierdzić, że to istne planszówkowe zagłębie na mapie świata starożytnego.
