Ta czaszka zmienia naszą wiedzę o człowieku. Będziemy przepisywać podręczniki
Jak twierdzą naukowcy w nowym badaniu opublikowanym na łamach czasopisma Science, mocno zmiażdżona czaszka odkryta dziesiątki lat temu na brzegu rzeki w środkowych Chinach, której kiedyś nie dało się sklasyfikować, może wstrząsnąć drzewem genealogicznym człowieka.

Do niedawna uważano, że Homo sapiens i neandertalczycy oddzielili się od swojego ostatniego wspólnego przodka około 600 tys. lat temu, ale prehistoryczna czaszka z Chin właśnie obaliła tę teorię. Yunxian 2, bo o niej właśnie mowa, została odkryta w prowincji Hubei w 1990 roku i od tego czasu była przedmiotem taksonomicznego zamieszania, głównie ze względu na to, że okaz jest mocno uszkodzony, przez co trudny do zbadania.
Przesunięcie osi czasu ewolucji człowieka
Ze względu na wiek, szacowany na ok. milion lat i kształt mózgoczaszki naukowcy zakładali, że należała do Homo erectus, ale nowe badanie pokazuje, że mogli być w błędzie. Dzięki zastosowaniu tomografii komputerowej i technik cyfrowej rekonstrukcji, autorzy nowego badania byli w stanie skorygować deformacje czaszki i zbudować kompletny model próbki. W ten sposób ujawnili, że Yunxian 2 posiada mozaikę cech - niektóre są typowe dla bardziej prymitywnych homininów, jak H. erectus, a inne bliższe Homo sapiens.
Porównując ponad 500 cech morfologicznych ze 104 innymi skamieniałościami ludzkimi (w celu określenia gatunku i czasu życia wczesnego człowieka naukowcy analizują zarówno kształt czaszki, jak i dane genetyczne), naukowcy ustalili, że Yunxian 2 należy do kladu Homo longi - gatunku siostrzanego, rozwiniętego na podobnym poziomie co neandertalczycy i Homo sapiens.
Dowody genetyczne wskazują, że Homo longi współistniał z nimi, więc jeśli Yunxian 2 żył milion lat temu, wówczas prawdopodobnie również wczesne formy neandertalczyków i Homo sapiens już istniały. Sugeruje to, że nasz gatunek, Homo sapiens, mógł więc zacząć się wyłaniać co najmniej pół miliona lat wcześniej, niż dotychczas sądzono.
Prawdopodobnie gdzieś na świecie znajdują się milionletnie skamieniałości Homo sapiens, po prostu jeszcze ich nie odkryliśmy
Inni badacze, jak przywoływany przez BBC dr Aylwyn Scally z Cambridge podkreślają jednak znaczne niepewności w obu metodach: Trzeba być szczególnie ostrożnym przy oszacowaniach czasowych, bo są one bardzo trudne, niezależnie od rodzaju dowodów - genetycznych czy kopalnych".
Homo sapiens w Azji?
Najwcześniejsze znane dowody obecności Homo sapiens w Afryce pochodzą sprzed 300 tys. lat, co kusi wnioskiem, że nasz gatunek mógł ewoluować najpierw w Azji. Profesor Stringer podkreśla jednak, że dowodów wciąż brakuje, ponieważ milionletnie szczątki ludzkie znaleziono także w Afryce i Europie i trzeba je uwzględnić w analizie.
Niemniej przesunięcie osi czasu oznacza, że trzy gatunki ludzi - Homo sapiens, Homo longi i neandertalczycy - współistniały na Ziemi przez około 800 tys. lat, znacznie dłużej niż dotychczas sądzono, co mogło wiązać się z interakcjami i krzyżowaniem między nimi.
Wczesne pojawienie się Homo sapiens i Homo longi pomaga również uporządkować dziesiątki trudnych do sklasyfikowania skamieniałości sprzed 800-100 tys. Teraz można je pogrupować jako podgatunki należące do jednej z "wielkiej trójki" lub ich bardziej prymitywnych przodków, azjatyckiego Homo erectus i Homo heidelbergensis.
Ewolucja człowieka przypomina drzewo. To drzewo miało kilka gałęzi, a trzy główne były blisko spokrewnione, mogły się ze sobą krzyżować i współistniały przez prawie milion lat. To niewiarygodny wynik