Zaskakujący wóz z epoki żelaza. Jak podróżowano 4 tys. lat temu?
Ten starożytny pojazd odkryto w niemal nienaruszonym stanie. Co mówi nam on o codziennym życiu ludzi z epoki żelaza? Jak wyglądał ówczesny transport?
Najczęściej znaleziska archeologiczne, które odnajdywane są przez badaczy, to jedynie pozostałości, z których często trudno zbudować dokładny obraz przedmiotu, który niegdyś tworzyły. Bardzo rzadko odnajduje się przede wszystkim prehistoryczną materię organiczną, do której należy między innymi drewno, skóry czy tkaniny. W pewnych określonych warunkach materia tego rodzaju może jednak przetrwać tysiące lat. I to właśnie w takim miejscu, w latach 50. XX wieku odkryto absolutnie niezwykłe znalezisko — drewniany wóz z epoki żelaza zwany wozem z Lyczaszen.
Wóz został odkryty w 1956 roku podczas wykopalisk na cmentarzysku w Lyczaszen, nad brzegiem jeziora Sevan w Armenii. Aby nawadniać rozległe równiny Araratu, Sowieci musieli obniżyć poziom jeziora, co odsłoniło ogromne stanowisko historyczne. To bogate w skarby archeologiczne miejsce dostarczyło licznych artefaktów datowanych na epokę brązu i żelaza.
Wóz sprzed niecałych 4 tys. lat to cud ówczesnej inżynierii
Doskonałe zachowanie wozu, który, jak się szacuje, pochodzi z XV-XIV wieku przed naszą erą stanowi solidny dowód pomysłowości i kunsztu jego twórców. Nie tylko podkreśla on zaawansowanie wczesnych metod transportu, ale także pozwala lepiej zrozumieć społeczność mieszkającą na tym obszarze w epoce żelaza.
Wóz z Lyczaszen uważany jest za cud starożytnej inżynierii. Ma około 2 metrów długości i wykonany jest głównie z drewna dębowego, z elementami z brązu, które pokazują, że jego twórcy posiadali dobre umiejętności metalurgiczne. Rama wozu zbudowana jest z solidnych i precyzyjnie połączonych drewnianych belek, co zapewnia doskonałą wytrzymałość i trwałość pojazdu. Koła, również drewniane, są wzmocnione piastami i obręczami z brązu, dzięki temu były odporne na trudne warunki podróży po nierównym okolicznym terenie.
Pojazd pokryty był różnorodnymi dekoracjami
Brąz w wozie nie był jednak użyty tylko do celów funkcjonalnych, wykonano z jego pomocą także dekoracje. Poza metalowymi ozdobami pojazd miał być także udekorowany wyrzeźbionymi w drewnie wzorami geometrycznymi i roślinnymi. Sugeruje to nie tylko, że ówcześni ludzie posiadali rozwinięty zmysł estetyczny, ale także, że najpewniej wóz należał do niezwykle wpływowej osoby, na przykład lokalnego władcy lub bogatego kupca.
Ozdoby wozu miały w sporej części charakter religijno-kulturalny, co oznacza, że wierzenia i sztuka były niezwykle ważnym elementem codziennego życia tamtych ludzi.
Handel w starożytnej Armenii był rozwinięty lepiej niż sądziliśmy
Poza kwestiami kulturalnymi odkrycie wozu z Lyczaszen ma także istotne znaczenie dla naszego zrozumienia starożytnych metod transportu i handlu. Wóz ten, podobnie jak i inne z tej epoki, mógł być używany do przewozu towarów, płodów rolnych czy ludzi. Główną uwagę przykuwa jednak skomplikowanie jego konstrukcji.
Obecność tak zaawansowanego i misternie wykonanego pojazdu wskazuje przede wszystkim na to, że ładunki te przewożono bardzo dobrze rozwiniętą siecią szlaków handlowych. Umożliwiała ona stosunkowo szybką wymianę różnorodnych towarów, w tym tych niedostępnych w regionie, takich jak brąz użyty w konstrukcji wozu.
***
Co myślisz o pracy redakcji Geekweeka? Oceń nas! Twoje zdanie ma dla nas znaczenie.
***
Bądź na bieżąco i zostań jednym z 90 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Geekweek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!
