Haracz za TV w komórce?

Ustawa stanowi wyraźnie

Czy zatem nowoczesne urządzenia multimedialne należy również traktować jako odbiorniki radiofoniczne albo telewizyjne i pobierać od nich opłaty abonamentowe? Odpowiedź twierdzącą na to pytanie daje dosłowna interpretacja przepisów ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 101, poz. 1114 z późn. zm.). Artykuł 48 ust. 1 ustawy stanowi, że opłaty abonamentowe pobiera się za używanie odbiorników radiofonicznych oraz telewizyjnych. Dodatkowo ustawodawca stosuje domniemanie, że osoba, która posiada odbiornik radiofoniczny lub telewizyjny w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu, używa tego odbiornika. Jednocześnie odbiornik radiofoniczny albo telewizyjny zdefiniowany jest w art. 4 pkt 4 ustawy jako urządzenie techniczne dostosowane do odbioru programu, czyli uporządkowanego zestawu audycji radiowych lub telewizyjnych, reklam i innych przekazów, regularnie rozpowszechnianych i pochodzących od jednego nadawcy.

W zakres tak ogólnej definicji wchodzi zarówno multimedialny komputer, jak i telefon komórkowy. Jeśliby przyjąć taką interpretację, komputer lub telefon komórkowy umożliwiający odbiór programu należałoby, zgodnie z art. 49 ustawy, zarejestrować w celu pobierania opłat abonamentowych, czyli w urzędzie pocztowym położonym najbliżej miejsca zamieszkania lub siedziby firmy.

Tylko tradycyjne odbiorniki

Jednak przepisy swoje, a praktyka swoje. W rozmowie z "GP" Marcin Anaszewicz, rzecznik prasowy Poczty Polskiej, stwierdził, że kontrolerzy pocztowi dokonują kontroli opłacania abonamentu tylko w stosunku do tradycyjnych radioodbiorników i telewizorów. Czy zatem można słuchać radia przez internet, nie płacąc abonamentu? Przecież wyegzekwowanie abonamentu od posiadaczy komputerów i telefonów komórkowych byłoby zadaniem faktycznie niewykonalnym dla kontrolerów pocztowych.

Potrzebna opinia

Świadoma problemu jest również Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (KRRiT). Na jej stronie internetowej czytamy: o ile nie ma problemu z zakwalifikowaniem jako odbiornika telewizora, radia, radia samochodowego, wieży stereo z radiem, to problemy interpretacyjne budzą np. walkmany, telefony komórkowe z radiem, komputery z kartą graficzną TV itp. Z badań ostatniego Narodowego Spisu Powszechnego przeprowadzonego w maju 2002 roku wynika, że blisko 99 proc. gospodarstw domowych posiada radio, a 96 proc. telewizor. Osoby, które nie posiadają ani radia, ani telewizora, stanowią znikomy procent ogółu. I nie są to z pewnością osoby dysponujące nowoczesnymi gadżetami elektronicznymi. Ustalenie, czy urządzenie inne niż telewizor i radio jest odbiornikiem, należy do kontrolera. Takie postawienie sprawy byłoby zadowalające, gdyby nie było problemu ze ściąganiem abonamentu od tradycyjnych odbiorników. Z danych uzyskanych z KRRiT wynika, że abonament płaci jedynie około 50 proc. gospodarstw domowych i 3 proc. osób prawnych.

W najbliższych tygodniach należy spodziewać się oficjalnego stanowiska KRRiT w sprawie ewentualnych opłat abonamentowych od urządzeń multimedialnych.

Ile płacimy za radio i telewizor

4,95 zł lub 15,4 zł - to miesięczne stawki abonamentu za radio lub TV (jeśli mamy i radio i TV, to płacimy tylko 15,4 zł)

55,9 zł lub 173,9 zł - tyle zapłacimy za radio lub TV, jeśli zdecydujemy się za jednym razem opłacić abonament RTV za cały rok

148,5 zł i 462 zł - to wysokość kar, jeśli kontrolerzy wykryją, że nie zarejestrowaliśmy odbiornika i że za niego nie płacimy.

Przyszłość abonamentu

Według Piotra Frydryszka, prezesa Stowarzyszenia Radia Publicznego, przedstawiony problem to klasyczny przykład pozostawania regulacji prawnych w tyle za rzeczywistością. Gdy uchwalano ustawę o radiofonii i telewizji w grudniu 1992 r., nie można było przewidzieć tak szybkiego rozwoju technologicznego. Jego zdaniem, problem ujawnia konieczność stworzenia nowych zasad uniezależniających pobór abonamentu od technicznego rodzaju odbiornika.

Telewizja w komórce

Telewizja Polska S.A. w czerwcu br. jako pierwsza uruchomiła serwis mobilny - bezpłatną usługę polegającą na odbieraniu telewizyjnych serwisów informacyjnych (tekst i zdjęcia) przez użytkownika telefonu komórkowego, bez względu na to, w jakim miejscu się znajduje. Specjalna funkcja, dostępna w aparatach nowej generacji, pozwala także na oglądanie materiałów filmowych. Jest to możliwe, gdyż w projekcie wykorzystano GPRS i najnowocześniejsze, dostępne na świecie, technologie budowy serwisów mobilnych.

Przedstawiona kwestia wymaga reakcji ustawodawcy. Celem nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji nie może być jedynie wyższa ściągalność abonamentu od użytkowników tradycyjnych radioodbiorników i telewizorów. Pobieranie abonamentu jedynie od tej grupy użytkowników może odnieść wręcz przeciwny skutek - spadek wpływów, gdyż wraz z postępem technologicznym użytkownicy będą rezygnować z dotychczasowych odbiorników na rzecz urządzeń multimedialnych.

Bartosz Targański

Elżbieta Sadowska, rzecznik prasowy Polkomtel S.A. (Plus GSM):

Mimo treści art. 4 pkt 8 ustawy o radiofonii i telewizji, obejmującego wszystkie urządzenia dostosowane do odbioru programu, praktyka administracyjna uwzględnia postęp techniczny dokonany od chwili uchwalenia ustawy (1992 r.) i wyłącza z pojęcia "odbiorniki radiofoniczne" te urządzenia, których główne przeznaczenie nie jest związane z odbiorem programu. Według naszej wiedzy, organy Poczty Polskiej nie traktują urządzeń wielofunkcyjnych (komputerów, telefonów komórkowych, walkmanów), w których odbiornik radiowy pełni funkcję uzupełniającą, niestanowiącą ich zasadniczego przeznaczenia, jako odbiorników radiofonicznych. Ponadto abonament płaci się - niezależnie od liczby posiadanych radioodbiorników - tylko za jeden aparat.

Kuba Pancewicz, dyrektor generalny Nokia Poland:

Nokia nie spotkała się z problemem dodatkowych opłat z tytułu abonamentu RTV od modeli telefonów komórkowych umożliwiających słuchanie radia lub oglądanie TV. W naszej opinii w Polsce, w przypadku wnoszenia opłat abonamentowych RTV, mamy prawo korzystać z dowolnej liczby odbiorników RTV - na przykład w samochodzie lub telefonie komórkowym.