Nie ma kontaktu z MAVEN. Milknie jedna z kluczowych misji wokół Marsa

Po ponad dekadzie nieprzerwanych badań Czerwonej Planety, NASA poinformowała o utracie łączności z sondą MAVEN (Mars Atmosphere and Volatile Evolution), która od 2014 roku krąży wokół Marsa. Jednostka, odpowiadająca m.in. za badania atmosfery i przekazywanie danych z marsjańskich łazików, niespodziewanie zamilkła 6 grudnia 2025 roku, gdy znalazła się po niewidocznej stronie planety.

Artystyczna wizja sondy MAVEN na orbicie Czerwonej PlanetyNASA/GSFCdomena publiczna

Według komunikatu agencji, MAVEN działał bez zakłóceń aż do momentu, gdy zniknął za tarczą planety w trakcie rutynowego przelotu. Gdy ponownie wyłonił się z drugiej strony, nie wysłał już żadnego sygnału. Telemetria wskazuje, że wszystkie systemy pracowały prawidłowo przed utratą kontaktu, co czyni przyczynę awarii szczególnie zagadkową. NASA potwierdziła, że zespół inżynierów z centrum kontroli wciąż próbuje zlokalizować sondę i przywrócić komunikację.

Analizujemy anomalię i podejmujemy działania, aby odzyskać kontakt. O wynikach poinformujemy, gdy tylko będą dostępne
przekazano w oficjalnym oświadczeniu.

Cisza po stronie Marsa

MAVEN została wystrzelona w 2013 roku i doleciała na orbitę Marsa rok później, stając się jednym z najważniejszych narzędzi w badaniach ewolucji jego atmosfery. To właśnie ta sonda dostarczyła naukowcom dowodów na ucieczkę atmosfery w przestrzeń kosmiczną - proces napędzany przez wiatr słoneczny, który w ciągu miliardów lat pozbawił planetę wody i przekształcił ją z wilgotnego świata w zimną pustynię.

Misja, która zmieniła nasze spojrzenie na Marsa

MAVEN ujawnił także szereg zjawisk, o których wcześniej nie wiedzieliśmy - od niewidocznego "ogona magnetycznego" planety, przez zjawisko "rozpryskiwania" cząsteczek atmosfery, aż po nowy typ zorzy protonowej. Dane zebrane przez sondę pomogły stworzyć spójny obraz marsjańskiej ewolucji i porównać ją z historią Ziemi.

Poza badaniami naukowymi MAVEN pełnił również funkcję przekaźnika komunikacyjnego między łazikami NASA (Curiosity i Perseverance) a stacjami na Ziemi. Jego utrata może więc utrudnić przesyłanie danych z powierzchni planety, dopóki nie zostanie przywrócony kontakt lub inne orbitery nie przejmą jego zadań.

Mówiąc krótko, choć na orbicie Marsa wciąż pracują inne sondy, jak Mars Reconnaissance Orbiter (od 2005 r.) i Mars Odyssey (od 2001 r.), MAVEN pozostawał jednym z najważniejszych elementów marsjańskiej infrastruktury badawczej.