Kręgosłup: Co robić, żeby nie bolało?

Kręgosłup składa się z kilkudziesięciu symetrycznie zbudowanych kręgów, poukładanych jeden na drugim. Każdy z nich składa się z grubszego trzonu (to na niego wywierany jest największy nacisk) i łuku, który chroni rdzeń kręgowy.

Między kręgami znajdują się płaskie, elastyczne chrząstki - są to tarcze między kręgowe, zwane potocznie dyskami. Podczas ruchu chronią kręgi przed zderzaniem się. Ruchomość kręgosłupa zapewniają tak że ułożone symetrycznie po obu jego stronach mięśnie pleców (tzw. grzbietowe) oraz mięśnie brzucha, tworzące razem naturalny gorset dla kręgosłupa. Im mięśnie te będą silniejsze, tym kręgosłup będzie mniej narażony na skrzywienia i urazy. Dlatego właśnie w profilaktyce schorzeń kręgosłupa ruch jest tak istotny. Naj więcej korzyści przy noszą sporty ogólnorozwojowe, poruszające zarówno brzuch, jak i mięśnie grzbietu.

Jednym z najbardziej pożytecznych dla kręgosłupa sportów jest pływanie. Dzięki sile wyporności wody odczuwany ciężar naszego ciała spada do zaledwie 10 proc. rzeczywistej wagi. Krążki międzykręgowe są odciążone, a ramiona, barki i nogi mogą swobodnie pracować. Niestety, sport ten ma też pewne wady. Pływając żabką, łatwo nadwerężyć lędźwiowy odcinek kręgosłupa i doprowadzić do po głębienia się lordozy lędźwiowej. Znacznie lepsze dla kręgosłupa jest pływanie kraulem. Doskonałe są również wszystkie style grzbietowe, przy których mocno pracują zarówno górne, jak i dolne partie pleców.

Rower służy kręgosłupowi tylko wtedy, gdy kierownica jest ustawiona tak, by plecy pozostawały wyprostowane. Najlepiej więc jeździć na rowerze miejskim albo klasycznym składaku. Kiedy garbimy się na rowerze, krążki międzykręgowe nie amortyzują nierówności podłoża osiowo, ale poprzecznie, przez co mięśnie górnych partii ciała nie pracują tak, jak powinny. Jeśli korzystamy z roweru stacjonarnego w klubie fitness, poprośmy instruktora o odpowiednie uregulowanie wysokości siodełka i uchwytu kierownicy.

Sport to jednak nie wszystko. Równie ważne, a może nawet ważniejsze, jest to, w jakiej pozycji spędzamy większość dnia i jak śpimy. Staraj się siadać tak, by jak największy ciężar spoczywał na pośladkach i udach. Nie zakładaj nogi na nogę. Zrezygnuj z miękkich foteli na rzecz solidnych, nie zbyt niskich krzeseł. Prowadząc samochód, podkładaj pod lędźwiową część kręgosłupa poduszkę albo specjalną podkładkę. Nie bez znaczenia dla kręgosłupa jest także wybór materaca, na którym śpimy. Zbyt miękki sprawia, że kręgosłup nie ma oparcia i wygina się. Najlepszy jest materac o średnim stopniu twardości, który ugina się pod naszym ciężarem 2-3 cm i elastycznie dostosowuje do kształtu ciała. Optymalnym rozwiązaniem są materace piankowe i sprężynowe. Nie bez znaczenia jest również kształt poduszki - najlepsze są specjalne poduszki ortopedyczne, które pewnie podpierają szyjny odcinek kręgosłupa.

No dobrze, a co zrobić, gdy mimo uprawiania sportów, utrzymywania odpowiedniej wagi ciała i prawidłowej postawy, kręgosłup zaczyna boleć? Pierwsza pomoc to popularne środki przeciwbólowe. Skuteczne są również maści, działające znieczulają o i rozgrzewająco na wybrane partie mięśni. Jeśli dolegliwości ze strony kręgosłupa pojawiają się często, pomocny może okazać się profesjonalny masaż wykonany przez wy kwalifikowanego fizjoterapeutę. Taki zabieg poprawia ukrwienie mięśni, które otrzymują większą dawkę tlenu i substancji odżywczych. Dzięki temu znikają miogelozy - twarde, bolesne zgrubienia będące efektem gromadzenia się w tkance podskórnej niepotrzebnych produktów przemiany materii. Dodatkowo masaż wzmacnia mięśnie, a przy okazji poprawia również kondycję skóry. Profesjonalny masaż powinien trwać około 40 minut. Aby podtrzymać efekty zabiegu, warto poddawać mu się raz w tygodniu. Poprawę przynoszą również zabiegi proponowane przez centra odnowy biologicznej (naświetlania, różne formy elektroterapii czy hydroterapii).

Dobrym rozwiązaniem dla osób, którym dokucza kręgosłup, jest wizyta u chiropaty, czy li kręgarza. Specjalista, stosując terapię manualną przypominającą nieco masaż, pomoże zlikwidować drobne wysunięcia kręgów, które mogą powodować ból pleców. Przed pójściem do kręgarza warto wykonać zdjęcie rentgenowskie kręgosłupa, aby dokładnie określić przyczynę bólu. Pamiętajmy również, że jeśli powyższe formy terapii nie przynoszą rezultatu, a plecy nadal bolą, warto udać się do ortopedy. Być może dolegliwości mają poważniejszą przyczynę. Bóle kręgosłupa mogą być jednym z symptomów jego zwyrodnienia, które z kolei bywa następstwem zadawnionych i niedoleczonych kontuzji. Mogą również świadczyć o zaawansowanej osteoporozie. (sb)

Chcesz mieć zdrowy kręgosłup? pamiętaj o dobrych nawykach:

- Noś ciężkie rzeczy (np. siatki z zakupami) w dwóch rękach, dzięki temu ciężar równomiernie się rozłoży

- Zastąp torebkę plecakiem. Jeśli to nie wchodzi w grę, noś torbę raz na jednym ramieniu, raz na drugim.

- Podnosząc z ziemi coś ciężkiego, nie schylaj się, ale ukucnij. Dzięki temu nacisk wywierany na kręgosłup będzie mniejszy.

- Dostosuj wysokość mebli i sposób ustawienia monitora do swego wzrostu, aby uniknąć konieczności pochylania się lub wyciągania szyi podczas prac domowych i pracy przy komputerze.