Na Zachodzie depresji się nie leczy

Wśród przyczyn tak wysokiego odsetka chorych na depresję, którzy się nie leczą, dr Wiesław Cubała z Kliniki Chorób Psychicznych i Zaburzeń Nerwicowych Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego wymienił m.in. niską świadomość społeczną na temat objawów zaburzeń nastroju, obawę przed negatywną oceną innych osób i stygmatyzacją oraz fakt, że wielu ludziom trudno zaakceptować wizytę u psychiatry.

- Tymczasem, warto pamiętać, że w większości przypadków dowolny lekarz może zaoferować pomoc osobie z depresją. Oczywiście, najlepiej, aby był to psychiatra, ale w Polsce mamy ich za mało, by mogli zająć się wszystkimi pacjentami z zaburzeniami nastroju - powiedział specjalista.

Jak przypomniał, o depresji mówi się wówczas, gdy przez, co najmniej, dwa tygodnie utrzymują się dwa z trzech objawów podstawowych, takich jak obniżenie nastroju przez większość dnia i codziennie, utrata zainteresowań i/lub odczuwania radości oraz ogólny spadek energii i utrzymujące się zmęczenie, które zaczynają przeszkadzać w codziennym funkcjonowaniu. Oprócz tego, do postawienia diagnozy depresji potrzebne są jeszcze, co najmniej, dwa objawy dodatkowe, do których zalicza się: utratę wiary w siebie i poczucia własnej wartości, nieracjonalne poczucie winy, nawracające myśli o śmierci i samobójstwie, problemy z pamięcią i koncentracją uwagi, spowolnienie, albo wręcz odwrotnie - niepokój i nadpobudliwość, zaburzenia snu - zarówno problemy ze snem, jak i nadmierna senność oraz zmiana apetytu - utrata łaknienia lub zajadanie stresu.

Z danych przedstawionych przez dr. Cubała, wynika, że na depresję może cierpieć nawet do 10 proc. ogólnej populacji, a ryzyko wystąpienia jej w ciągu życia wynosi do 17 proc. Zapada na nią dwukrotnie więcej kobiet niż mężczyzn. Według specjalisty, depresja jest najczęściej efektem długotrwałej ekspozycji na stres przewlekły, związany np. z utratą bliskiej osoby, ale też np. z nagłym awansem i przejęciem odpowiedzialności za zespół.

Jak wyjaśnił prof. Bartosz Łoza z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, przedłużający się stres powoduje, że w organizmie utrzymuje się podwyższony poziom hormonu stresu - kortyzolu, a ten zaczyna niszczyć tkankę w centralnym układzie nerwowym, prowadząc do jej atrofii. Dotyczy to zwłaszcza hipokampa - struktury odpowiedzialnej za regulację emocji oraz za pamięć. Z badań wynika, że im dłużej utrzymuje się depresja, tym objętość hipokampa coraz bardziej maleje.

Hipokamp ma wprawdzie pewną zdolność regeneracji, ale trzeba dać mu szansę, ocenił ekspert. Można to zrobić podając leki przeciwdepresyjne, które sprzyjają procesowi odtwarzania neuronów.

- Pacjent musi jednak pamiętać, że nie można zbyt wcześnie odstawiać leku, tak jak nie można zbyt szybko przerwać zażywania antybiotyku na zapalenie płuc, z obawy przed pojawieniem się opornych bakterii - zaznaczył dr Cubała. Dodał, że przedwczesne przerywanie terapii depresji zwiększa ryzyko jej nawrotów, a każdy kolejny epizod choroby trwa dłużej i jest trudniejszy w leczeniu.

Zdaniem prof. Łozy, leki na depresję są niezbędnym wsparciem dla pacjenta. Ale, gdy poczuje się on już lepiej bardzo ważne jest, by spróbował usunąć czynnik stresujący i zmienił swoje życie - np. nie pracował po 11 godzin dziennie, uwolnił się z toksycznego związku. Wprawdzie, istnieją pewne uwarunkowania genetyczne, które sprawiają, że pod wpływem silnych stresów przewlekłych niektóre osoby szybciej zapadają na depresję, ale często pojawia się ona na skutek trybu życia, który wybieramy, tłumaczył ekspert. Specjaliści zgodnie podkreślali, że ciągle potrzebna jest edukacja społeczeństwa na temat zaburzeń nastroju, bo lepsze ich zrozumienie może sprawić, że ludzie będą chętniej się leczyć.

Rolę tę ma częściowo spełniać Ogólnopolska Kampania Społeczna "Forum przeciw depresji", której VI edycję zainauguruje 22 lutego debata społeczna pt. "W związku z depresją ..." zorganizowana w Och-Teatrze w Warszawie. W dyskusji udział wezmą psychiatrzy, psychoterapeuci, duchowni, dziennikarze, artyści i przedstawiciele instytucji, które zajmują się problemem depresji. 23 lutego, kiedy obchodzony jest Światowy Dzień Walki z Depresją, pojawi się natomiast nowa odsłona strony internetowej kampanii (www.forumprzeciwdepresji.pl), na której będą poruszane takie kwestie, jak depresja a praca, depresja a alkohol, depresja w związku oraz nawracająca depresja.