Polowanie na świnie sprzed 51,2 tys. lat. To najstarsza "zapisana" historia
Wiele tysiącleci temu na terenie dzisiejszej wyspy Sulawesi w Indonezji mieszkali ludzie, którzy za pomocą pigmentu malowali ściany jaskiń, opowiadając w ten sposób swoje historie. Jedna z nich, dokumentująca polowanie na świnie, została właśnie uznana za najstarszą zapisaną opowieść.
Naukowcy od pewnego czasu są świadomi bogactwa starożytnej sztuki jaskiniowej Sulawes, bo już w 2019 roku zespół archeologów odkrył, że scena w jaskini Leang Bulu'Sipong 4, w której postacie przypominające ludzi bawią się ze zwierzętami, ma aż 43,9 tys. W tamtym czasie była to najstarsza znana sztuka jaskiniowa, która zawierała jakąś narrację, ale już dwa lata później inne malowidło z przedstawieniem świni odebrało jej tytuł, bo datowanie wskazywało na 45,5 tys. lat.
A jak się właśnie okazuje, w rzeczywistości historia ta jest jeszcze starsza, bo nowa metoda datowania wskazała na 48 tys. lat. Przy okazji badacze odkryli jednak, że w pobliskiej jaskini zwanej Leang Karampuang są znacznie starsze namalowane opowieści i obecnie najstarszy znany na świecie przykład sztuki figuratywnej (przedstawienia postaci, zarówno ludzkich, jak i zwierzęcych) i narracyjnej liczy 51,2 tys. lat, więc jest starszy o bagatela kilka tysięcy!
Ta kompozycja narracyjna, przedstawiająca postacie podobne do ludzi wchodzących w interakcję ze świnią, jest obecnie najwcześniejszym znanym zachowanym przykładem sztuki przedstawiania i wizualnego opowiadania historii na świecie
To historia sprzed 51,2 tys. lat
Naukowcy wyjaśniają, że korzystali tu z najnowocześniejszych technik, w tym datowania metodą uranowo-torową za pomocą ablacji laserowej, która opiera się na osobliwości osadzania się wapienia w jaskiniach. Gdy woda przedostaje się przez wapienną skałę jaskini, gromadzi się w niej niewielka ilość uranu. Następnie, gdy woda spływa po malowidle jaskiniowym, osadza się na nim warstwa kalcytu, która stopniowo gromadzi się przez tysiąclecia - nie na tyle, aby ukryć malowidło, ale na tyle, aby pozostawić cienką powłokę.
Z biegiem czasu uran rozpada się na tor w dokładnie znanym tempie. Ponieważ tor nie jest rozpuszczalny w wodzie, wszelkie pomiary pierwiastka w powłoce kalcytu muszą odzwierciedlać ślady uranu, który uległ rozkładowi po odparowaniu lub odpłynięciu wody powierzchniowej. Za pomocą ablacji laserowej naukowcy pobrali i zmierzyli zawartość uranu i toru w próbkach. Znając tempo rozpadu radioaktywnego, wykorzystali te ilości do obliczenia czasu, jaki upłynął od osadzenia się kalcytu na malowidłach.
Region ważny dla historii człowieka
I chociaż szczegóły historii świni i trzech postaci ludzkich zostały zamazane przez upływ czasu, na Sulawesi, a także pobliskiej wyspie Borneo, znajduje się wiele bardzo podobnych i bardzo starych malowideł jaskiniowych, co sugeruje, że region ten ma ogromne znaczenie dla historii kultury Homo sapiens.
Jak wyjaśniają badacze, na podstawie nowego datowania wydaje się, że przedstawienia postaci antropomorficznych (w tym teriantropów) wchodzących w interakcję ze zwierzętami pojawiają się w późnoplejstoceńskiej sztuce jaskiniowej Sulawesi z częstotliwością niespotykaną w Europie aż do kilkudziesięciu tysiącleci później.
Oznacza to, że we wczesnym okresie długiej historii H. sapiens w tym regionie rozwinęła się bogata kultura opowiadania historii - w szczególności wykorzystanie przedstawień scenicznych do opowiadania wizualnych historii o relacjach człowiek-zwierzę
***
Co myślisz o pracy redakcji Geekweeka? Oceń nas! Twoje zdanie ma dla nas znaczenie.
***
Bądź na bieżąco i zostań jednym z 90 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Geekweek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!
