Jak powstaje tornado, które potrafi zniszczyć całe miasto? Prawdziwa bestia
Jak powstaje tornado? Wystarczy, że zimne powietrze w sposób gwałtowny spotka się z ciepłym, aby powstało jedno z najbardziej przerażających zjawisk atmosferycznych. Wir tornada może obracać się z prędkością dochodzącą nawet do 500 km/h. Najgorzej mają mieszkańcy alei tornad w USA. Każdego dnia przez kilka miesięcy w roku mogą spodziewać się apokalipsy przez niszczycielski wir powietrza.
- To jedno z najbardziej efektownych, ale także niszczycielskich zjawisk atmosferycznych na Ziemi.
- Jego pojawienie się praktycznie zawsze oznacza zniszczenia, a także możliwe ofiary wśród ludzi.
- Wszystko przez nagłe spotkanie zimnego powietrza z ciepłym.
Spis treści:
Co to jest tornado?
W Polsce tornado nazywane jest często trąbą powietrzną. To przemieszczający się wir powietrza, który kręci się wokół własnej osoi osi. Tornado jest zwykle w kształcie stożka lub rury i może mieć średnicę u podstawy na ziemi od kilku metrów do nawet kilku kilometrów.
Największe tornado w historii miało miejsce 31 maja 2013 w amerykańskiej "alei tornad" w pobliżu miejscowości El Reno. Miało 4.2 km szerokości u podstawy leja, a powietrze wirowało z prędkością 475 km/h. Przeszło do historii także z tego powodu, że tego dnia straciło życie trzech "łowców tornad", czyli ludzi próbujących dotrzeć w pobliże szalejących trąb powietrznych.
Jak powstaje tornado?
Tornado powstaje, gdy dojdzie do spotkania mas ciepłego i zimnego powietrza. Powstaje zazwyczaj w czasie burzy i jest spowodowane przez różnice w temperaturze i wilgotności powietrza na różnych wysokościach. Gdy ciepłe, wilgotne powietrze z dolnych warstw atmosfery spotyka zimne, suche powietrze z górnych warstw, wtedy dochodzi do szybkiego wzrostu ciśnienia.
Po chwili cieplejsze powietrze leci w górę, tworząc prąd wstępujący. Jeśli prąd ten będzie wystarczająco silny, wtedy słup powietrza zacznie się obracać. Tornado potrafi przemieszczać się z dużą prędkością. Zwykle wynosi ok. 10-30 km/h, ale zdarzały się tornada w USA, które osiągały prędkość ponad 100 km/h.
Jak określamy siłę tornada?
Do klasyfikowania tornad używana jest sześciostopniowa skala Fujity. Ważna jest prędkość powietrza w wirującym leju, a także skala zniszczeń. Najmniejsze tornado oznaczane jako F-0 już jest w stanie uszkodzić dachy budynków, ale przeważnie jego pojawienie się nie jest groźne dla ludzi.
Najbardziej niszczycielskie jest tornado oznaczone w klasyfikacji Fujity jako F-5. Wtedy zniszczenia są określane jako "niewiarygodnie duże".
Podział tornad według skali Fujity Prędkość wirującego powietrza wewnątrz leja:
- F-0 64-115 km/h
- F-1 115-180 km/h
- F-2 180-252 km/h
- F-3 252-330 km/h
- F-4 330-417 km/h
- F-5 417-510 km/h
Gdzie występują tornada?
Tornado pojawiają się prawie na wszystkich kontynentach, również w Europie i w Polsce. Zjawiska tego nie zaobserwowano jedynie na Antarktydzie.
Najczęściej tornada pojawiają się w Stanach Zjednoczonych i tam także mają największą siłę. Oprócz USA tornada pojawiają się często w krajach takich jak Kanada, Australia, Japonia, Meksyk czy Rosja.
W jakich stanach w USA jest Aleja Tornad?
W Stanach Zjednoczonych jest pewien obszar, w którym trąby powietrzne pojawiają się szczególnie często. Jest on znany jako Aleja Tornad. Obejmuje pas ziemi w środkowej części USA, który przebiega przez południową część stanów Dakota Północna i Dakota Południowa, a także Nebraskę, Kansas, Oklahomę, Teksas, Iowa, Missouri, Arkansas i Luizjanę.
Aleja Tornad to obszar, w którym występują największe skupiska tornad na świecie. Powstanie tornada w tym obszarze jest spowodowane przez ciepłe powietrze docierające do USA znad Zatoki Meksykańskiej. Kiedy to ciepłe powietrze spotyka się z chłodnym powietrzem z Kanady, wtedy istnieje duże ryzyko pojawienia się trąby powietrznej.
Najnowszy atak tornada w USA
W nocy (24/25 marca) w amerykańskim stanie Missisipi w słynnej "alei tornad" ogłoszono alarm o powstającym tornadzie. Już po chwili wir kręcącego się powietrza uderzył z potworną siłą w miasteczko Rolling Fork, w którym normalnie żyje 1,7 tysiąca osób. Tornado poruszało się z prędkością 113 km/h. Wystarczyło kilkadziesiąt sekund, aby z domów Rolling Fork pozostały ruiny.
Zniszczenia potęgował ulewny deszcz towarzyszący tornado, a także grad wielkości piłek do golfa. Władze Missisipi potwierdziły, że w całym stanie zginęły 23 osoby, a dziesiątki zostały ranne. Po przejściu tornada cztery osoby zaginęły. Wirujący słup powietrza niszczył wszystko, co napotkał na swej drodze, w tym przewracał słupy energetyczne. W wyniku uderzenia żywiołu ponad 83 tysiące domów i firm zostało pozbawionych prądu.
