Najsilniejsze trzęsienia ziemi. Kamczatka wśród sejsmicznych rekordów
Ziemia potrafi w jednej chwili uwolnić energię równą tysiącom bomb atomowych. Historia zna tylko garstkę trzęsień, które dosłownie zmieniły bieg dziejów. Od Chile 1960 po Tōhoku 2011. Najnowszy wstrząs na Kamczatce o magnitudzie 8,8 przypomina, jak niszczycielska bywa potęga naszej planety.
W skrócie
- Ziemia potrafi wyzwolić niesamowitą energię, powodując trzęsienia ziemi o destrukcyjnej sile, jak najnowszy wstrząs na Kamczatce o magnitudzie 8,8.
- Trzęsienia ziemi o największej magnitudzie w historii instrumentalnych pomiarów doprowadziły do katastrof na całym świecie, znacząco wpływając na ludzkie życie i środowisko.
- Kataklizmy te wielokrotnie generowały gigantyczne fale tsunami, których skutki odczuwano nawet na innych kontynentach.
- Największa liczba ofiar często nie występuje przy najpotężniejszych wstrząsach — czynniki takie jak zaludnienie regionu i efekty wtórne bywają bardziej śmiercionośne niż sama magnituda.
- Więcej podobnych informacji znajdziesz na stronie głównej serwisu
Spis treści:
Potężne trzęsienie ziemi na Kamczatce w Rosji. 8,8 w skali Richtera
29 lipca 2025 roku, o godzinie 23:24:50 UTC, rosyjska Kamczatka doświadczyła najsilniejszego wstrząsu sejsmicznego od ponad siedmiu dekad. Trzęsienie o magnitudzie 8,8 z epicentrum 119 km na wschód-południowy wschód od Pietropawłowska Kamczackiego, wystąpiło na głębokości (hipocentrum) około 20 km. Wstrząsy trwały kilka minut, a ich siła wywołała fale tsunami sięgające 4 metrów wysokości. Ewakuacje zarządzono nie tylko na wschodnim wybrzeżu Rosji, lecz także w Japonii, na Hawajach i w innych rejonach Pacyfiku. Mimo skali zjawiska, budynki na Kamczatce w większości wytrzymały, a straty ograniczyły się do pojedynczych uszkodzeń, m.in. w jednym z przedszkoli. Rosyjscy sejsmolodzy podkreślają, że to najpotężniejsze trzęsienie w regionie od 1952 roku.
Jak tegoroczne trzęsienie na Kamczatce wypada na tle największych w historii pomiarów sejsmicznych?
10 najsilniejszych trzęsień ziemi w historii pomiarów instrumentalnych
22 maja 1960 roku południowe Chile doświadczyło najsilniejszego trzęsienia ziemi w historii instrumentalnych pomiarów sejsmicznych. Wstrząsy, trwające około 10 minut, zniszczyły znaczne obszary kraju - od Valdivii po Puerto Montt. Wywołały też ogromne tsunami, które przetoczyło się przez Pacyfik, docierając m.in. na Hawaje, Filipiny, do Japonii i Nowej Zelandii.
W samym Chile zginęło kilka tysięcy osób, a setki tysięcy zostało bez dachu nad głową. Fale zniszczyły porty, infrastrukturę i pola uprawne, a skutki odczuwano jeszcze wiele miesięcy później.
27 marca 1964 roku, w Wielki Piątek, Alaskę nawiedziło najpotężniejsze w historii Stanów Zjednoczonych trzęsienie ziemi. Wstrząsy trwały około 4,5 minuty i spowodowały ogromne osunięcia ziemi, zniszczenie dróg, mostów i linii kolejowych. Wywołane nim tsunami dotarło do zachodniego wybrzeża USA i Kanady, a nawet na Hawaje. Największe zniszczenia odnotowano w Anchorage i w nadmorskich miasteczkach Alaski. Kataklizm kosztował życie 131 osób.
26 grudnia 2004 roku doszło do podmorskiego trzęsienia ziemi u zachodnich wybrzeży Sumatry. Był to jeden z największych kataklizmów współczesności. Wstrząsy wywołały gigantyczne tsunami, które w niektórych miejscach osiągnęło wysokość ponad 30 metrów. Fale uderzyły w wybrzeża 14 krajów, m.in. Indonezji, Sri Lanki, Tajlandii, Indii i Somalii. Zginęło ponad 220 tysięcy ludzi, a miliony zostały ranne lub pozbawione domów. Skala tragedii doprowadziła do jednej z największych akcji humanitarnych w historii.
11 marca 2011 roku w rejonie Tōhoku, u wschodnich wybrzeży Japonii, wystąpiło najsilniejsze trzęsienie w dziejach tego kraju. Wywołane nim tsunami zniszczyło całe miasta, w tym duże części prefektur Miyagi i Iwate. Fale doprowadziły także do awarii elektrowni jądrowej Fukushima Daiichi, co stało się największym kryzysem nuklearnym od czasów Czarnobyla. Zginęło prawie 20 tysięcy osób, a setki tysięcy straciły domy. Skutki katastrofy, zarówno infrastrukturalne, jak i środowiskowe, Japonia odczuwa do dziś.
4 listopada 1952 roku potężny wstrząs uderzył w rejon Wysp Kurylskich. Najbardziej ucierpiało miasto Severo-Kurilsk, które zostało niemal całkowicie zniszczone przez tsunami. Woda zalała miasto kilkukrotnie, co spowodowało śmierć ponad 2 tysięcy osób. Katastrofa ujawniła brak skutecznego systemu ostrzegania przed falami tsunami w tym rejonie, co stało się impulsem do wprowadzenia nowych procedur bezpieczeństwa.
31 stycznia 1906 roku silny wstrząs na Oceanie Spokojnym wstrząsnął zachodnim wybrzeżem Ameryki Południowej. Powstałe tsunami dotarło na odległość tysięcy kilometrów. Fale były odnotowane m.in. w Kalifornii, Japonii i Nowej Zelandii. Liczbę ofiar szacuje się na kilkaset osób. Choć teren był wówczas stosunkowo słabo zaludniony, fala zniszczyła wiele nadmorskich osad rybackich.
27 lutego 2010 roku południowe Chile ponownie znalazło się w epicentrum jednego z najsilniejszych trzęsień w historii. Wstrząsy trwały około 3 minuty i wywołały tsunami, które uderzyło w chilijskie wybrzeże, a następnie dotarło do wielu krajów basenu Pacyfiku. Kataklizm spowodował śmierć kilkuset osób i znaczne zniszczenia infrastruktury. Zrujnowane zostały m.in. porty, drogi i budynki mieszkalne.
Silne trzęsienie ziemi, które w tym roku uderzyło w Półwysep Kamczacki, znalazło się w gronie trzech wstrząsów o magnitudzie 8,8 w historii pomiarów instrumentalnych. Epicentrum znajdowało się w rejonie Pacyfiku, a wstrząsy były odczuwalne w wielu częściach rosyjskiego Dalekiego Wschodu. Trwa ocena pełnej skali zniszczeń i strat.
4 lutego 1965 roku potężny wstrząs nawiedził zachodnią część łańcucha Aleutów. Trzęsienie wywołało umiarkowane tsunami, które dotarło do Hawajów i Japonii, ale zniszczenia były ograniczone z powodu oddalenia od dużych skupisk ludności. Mimo ogromnej energii sejsmicznej, liczba ofiar była minimalna.
15 sierpnia 1950 roku silne trzęsienie ziemi nawiedziło górski region pogranicza Indii i Chin. Wstrząsy spowodowały masowe osunięcia ziemi, które zablokowały rzeki i zmieniły ich bieg. Skutkiem były powodzie i zniszczenie wielu miejscowości. Liczbę ofiar szacuje się na kilka tysięcy. Wydarzenie to pozostaje jednym z najsilniejszych trzęsień w historii lądowych obszarów Azji.
Powyższy ranking obejmuje jedynie okres pomiarów instrumentalnych, czyli od początku XX wieku. Jednak historia Ziemi zna także wcześniejsze, potężne wstrząsy, odnotowane w kronikach i przekazach. Oto dziesięć z nich, z uwzględnieniem zarówno współczesnych, jak i dawnych gigantycznych zdarzeń sejsmicznych:
- 22 maja 1960 - Valdivia, Chile - magnituda 9,5
- 27 marca 1964 - Zatoka Księcia Williama, Alaska - magnituda 9,2
- 26 stycznia 1700 - Cascadia, Ameryka Północna - magnituda 8,7-9,2
- 4 listopada 1952 - Severo-Kurilsk, ZSRR - magnituda 9,0
- 11 marca 2011 - Tōhoku, Japonia - magnituda 9,1
- 31 stycznia 1906 - Ekwador-Kolumbia - magnituda 8,8
- 27 lutego 2010 - Chile - magnituda 8,8
- 29 lipca 2025 - Kamczatka, Rosja - magnituda 8,8
- 4 lutego 1965 - Wyspy Szczurze, Alaska - magnituda 8,7
- 28 października 1746 - Lima, Peru - magnituda 8,6
Magnituda a liczba ofiar. Nie zawsze idzie to w parze
Warto zauważyć, że najsilniejsze trzęsienia ziemi pod względem magnitudy nie zawsze są tymi, które pochłaniają najwięcej ofiar. Trzęsienia o niższej magnitudzie, które występują w gęsto zaludnionych obszarach lub powodują osunięcia ziemi czy pożary, mogą być znacznie bardziej śmiercionośne. Przykładem jest trzęsienie ziemi w Shaanxi w Chinach w 1556 roku, które według szacunków zabiło około 830 000 osób, mimo że jego magnituda była znacznie niższa niż te z powyższej listy.
