Atak na Ukrainę: NATO przeprowadziło konsultacje na mocy artykułu IV
W odpowiedzi na zmasowaną rosyjską inwazję, NATO przeprowadziło na wniosek Polski i innych państw na flance wschodniej konsultacje na mocy artykułu IV Traktatu Waszyngtońskiego. O czym mówi ten artykuł i jakie są konsekwencje jego zastosowania?
Nad ranem 24 lutego wojska rosyjskie rozpoczęły masową inwazję na Ukrainie. W związku z największym zagrożeniem dla bezpieczeństwa europejskiego od czasów II wojny światowej, NATO zdecydowało się przeprowadzić konsultacje na mocy artykułu IV.
Konsultacje w NATO na mocy artykułu IV
O zamiarze powołania się na artykuł IV poinformował dzisiaj rano rzecznik rządu Piotr Müller. Poinformował on, że Komitet ds. Bezpieczeństwa Narodowego i spraw Obronnych polecił Stałemu Przedstawicielowi przy NATO Tomaszowi Szatkowskiemu złożenie wniosku o uruchomienie art. 4 Traktatu Waszyngtońskiego aby omówić niesprowokowany i bezwzględny atak Rosji na Ukrainę i jego konsekwencje dla bezpieczeństwa NATO. Rada Północnoatlantycka przychyliła się do tego wniosku.
Artykuł IV Traktatu Waszyngtońskiego brzmi: "Strony będą się wspólnie konsultowały, ilekroć - zdaniem którejkolwiek z nich - zagrożone będą: integralność terytorialna, niezależność polityczna lub bezpieczeństwo którejkolwiek ze Stron". Przesłanki na powołanie się na ten artykuł mogą być różne. Nie jest to związane z bezpośrednią napaścią na terytorium danego kraju, ale wynikać może z poważnego zagrożenie integralności terytorialnej stron, niezależności politycznej lub bezpieczeństwa.
Powołanie się na artykuł IV ułatwia prowadzenie konsultacji międzyrządowych na poziomie przywódców państw, chociaż te najczęściej są prowadzone przez szefów bezpieczeństwa. Uruchomienie artykułu IV to silny sygnał polityczny i oznacza, że obawy o bezpieczeństwo danego członka Sojuszu są podzielane przez innych. Oczywiście nie wiąże się to z żadną automatyczną pomocą wojskową, ale jest ważnym sygnałem jedności i solidarności Sojuszu.
Artykuł IV był już uruchamiany kilka razy w przeszłości. Czterokrotnie zrobiła to Turcja: w 2003 roku podczas amerykańskiej inwazji na Irak, w czerwcu 2012 po strąceniu rosyjskiego samolotu nad Syrią, w październiku 2012 po tym, jak Syria zaatakowała Turcję oraz w 2020 ze względu na napięcia na granicy z Syrią i zestrzelenie ich samolotu rozpoznawczego RF-4E. Artykuł IV został również uruchomiony w 2014 roku na wniosek Polski i państw bałtyckich w reakcji na aneksję Krymu.
Artykuł IV nie wiąże się automatycznie z przysłaniem dodatkowych sił wojskowych, ale może poprzedzać decyzję Rady Północnoatlantyckiej o wzmocnieniu obrony danego państwa. Jutro prawdopodobnie na szczycie NATO należy spodziewać się decyzji o wysłaniu dodatkowych sił na flankę wschodnią.
