Prawdziwy "Hurt Locker"

Ładunek mający zniszczyć IED, czyli improwizowany ładunek wybuchowy lub "ajdika", jak nazywają go w skrócie polscy żołnierze, podłożył Johnny Five. Tym razem śmiertelna pułapka pozostawiona przez talibów została skonstruowana z butli z gazem, jakiegoś zapalnika i biegnących nie wiadomo gdzie przewodów. Johnny Five ostrożnie podjechał na gąsienicach do strefy zero z materiałem wybuchowym na wysięgniku. Jego ramię pewnie położyło ładunek na butli, po czym Johnny powoli odjechał ze strefy zagrożenia, nieporadnie podskakując na afgańskich kamieniach. Tak, Johnny Five, to niewielki robot saperski typu Foster-Miller TALON. Swój przydomek zawdzięcza żołnierzom, którzy naoglądali się filmu "Krótkie spięcie".

Kiedy Johnny Five wrócił do zespołu saperów schowanych za pojazdem opancerzonym, a wszyscy w około zostali ostrzeżeni, żołnierze są już prawie gotowi do detonacji bomby-pułapki. Kilka sekund później powietrze w okolicach jednej z wiosek w dystrykcie Yosef Khel w prowincji Paktika we wschodnim Afganistanie, pełne jest dymu i kurzu, który spada na skulonych żołnierzy, policjantów i cywilów nadal zasłaniających sobie uszy. Zneutralizowanie śmiercionośnej pułapki zajęło zespołowi saperskiemu prawie cztery godziny.

Saperami i ich niebezpieczną pracą świat zainteresował się po głośnym filmie "The Hurt Locker. W pułapce wojny". Nagrodzony sześcioma statuetkami Oskara, w tym trzema najważniejszymi: dla najlepszego filmu, za reżyserię i scenariusz, obraz opowiada historię trzyosobowego zespołu saperskiego, działającego w irackiej stolicy. Jego dowódca, uzależniony od adrenaliny indywidualista sierżant William James, niepotrzebnie naraża siebie i swoich kolegów.

W filmie ciągle coś wybucha. Co chwilę ekran wypełniają efektowne eksplozję, a sierżant James łamie wszelkie regulaminy i nie tylko naraża się na niepotrzebne ryzyko, ale jeszcze wydaje się walczyć na własnej wojnie. Wszystko to jest bardzo efektowne, ale - jak twierdzą prawdziwi saperzy - nie ma nic wspólnego z rzeczywistością.

- Gdybym miał kogoś takiego jak James w swojej drużynie, to w życiu nie wyjechałbym z nim poza bazę - mówi jeden z saperów służących na wschodzie Afganistanie. - On w ogóle nie zachowuje się jak profesjonalista. Nie dba o swoje bezpieczeństwo i narażaj się na niepotrzebne ryzyko. Nie oglądamy tego dziadostwa tutaj, w Afganistanie. My rozbrajamy bomby, by ratować ludzi - wyjaśnia poirytowany.

Filmowa wizja pracy wojskowych saperów przedstawiona w filmie "The Hurt Locker. W pułapce wojny" wygląda tak:

- Zespół saperów to "braterstwo wybranych indywidualistów", którzy pracują razem, zapewniając sobie nawzajem maksimum bezpieczeństwa. I tak jest od czasu II wojny światowej - wyjaśnia jeden ze służących w Afganistanie amerykańskich saperów. - "Hurt Locker" tego w ogóle nie pokazuje i dlatego nie znajdzie się żaden saper, któremu ten film by się podobał - dodaje.

Saperzy służący w Afganistanie dostali rozkaz, by nie rozmawiać na temat szczegółów przedstawionych w filmie z osobami spoza jednostki. Dowództwo obawia się bowiem, że komentarze saperów na temat "Hurt Lockera" mogą przysłużyć się talibom w konstruowaniu śmiertelnych pułapek, takich chociażby jak "ajdiki".

To właśnie improwizowane ładunki wybuchowe, konstruowane ze wszelkich dostępnych materiałów wybuchowych i skrzętnie ukrywane w drogach i ich poboczach, są największym zagrożeniem w Afganistanie. Tak samo boja się ich żołnierze, jak i miejscowa ludność. Strach ten jest uzasadniony, bowiem właśnie od "ajdików", w ciągu dziewięcioletniej wojny w Afganistanie, zginęło więcej osób, niż z jakiejkolwiek innej broni.

Pomysłowo skonstruowane urządzenia są detonowane za pomocą telefonów komórkowych, baterii, czy chociażby sprężyn i płyt naciskowych. "Ajdiki" są uważane z najbardziej zabójczą bronią w arsenale talibów.

- Saperzy uwijają się jak pszczoły w ulu, rozbrajając kolejne "ajdiki". Nie tylko ratują życie ludzi, ale pozwalają nam wykonywać naszą robotę - mówi major Mark Leslie, oficer dowodzący 3. Batalionem 187. Pułku Piechoty działającego w zachodniej części prowincji Paktika.

Kapitan Julie Klimach, dowodząca zespołem saperskim stacjonującym w NATO-wskiej wysuniętej bazie Salerno w rejonie miasta Chost, absolutnie nie jest typem wszystkowiedzącego i nazbyt pewnego siebie sapera przedstawionego w "Hurt Lockerze". Drobna, o wyglądzie mola książkowego, z okularami na nosie i włosami prawie do ramion absolwentka biologii i chemii trafiła do zespołu saperskiego - jak sama mówi - skuszona faktem, że "nie jest to zwykła praca".

Klimach rozbraja bomby od ponad trzech lata. Twierdzi, że jej praca nie jest wcale trudniejsza od innych żołnierskich zadań. Na wszelki wypadek nie powiedziała jednak swojej rodzinie, co dokładnie robi. - Wiedzą tylko tyle, ile to konieczne. Nie chcę ich martwić - tłumaczy. Podobnie jak ona zrobił jej kolega z zespołu - sierżant Charles Johnson. Jego rodzice do dziś nie wiedzą, czym dokładnie zajmuje się ich syn.

Johnson twierdzi, że największym atutem każdego sapera jest jego osobowość. Jego zdaniem, niektóre cechy są wspólne dla wszystkich osób, które zajmują się rozbrajaniem bomb. - Saperzy musza być bardzo pewni siebie, by pracować bez obaw z materiałami wybuchowymi czy innymi przedmiotami, które mogą ich zabić, gdy coś źle zrobią - wyjaśnia.

Sierżant Charles Johnson określił "Hurt Lockera" jako nierealistyczny. Natomiast osoby, które po oglądnięciu filmu będą chciały wstąpić do służby - jego zdaniem - srodze się zawiodą. - Jeżeli wydaje im się, że będą szaleć jak główny bohater "Hurt Lockera", to żyją naprawdę w olbrzymim błędzie - mówi ruszając na kolejne wezwanie do unieszkodliwienia podejrzanego pakunku.

O warunkach pracy polskich saperów w Afganistanie przeczytasz na blogu Marcina Ogdowskiego - ZAfganistanu.pl

Tłum. MW na podst. AFP