Rosja: nowe informacje o bojowym laserze Pierieswiet

W Nowosybirsku Siergiej Szojgu spotkał się m.in. z kadrą naukową w Akademgorodoku, czyli dzielnicy Nowosybirska będącej miasteczkiem akademickim Nowosybirskiego Uniwersytetu Państwowego. Wówczas Szojgu powiedział:

"Odwiedziłem waszych kolegów w Sarowie. Dzięki ich staraniom [...] dostarczyliśmy tak wspaniałą broń jak Pierieswiet. A która dziś już jest w linii.". Dalej Szojgu mówił o swoich spotkaniach w ministerstwie z Siergiejem Bagajewem podczas jego służbowych wizyt w Moskwie.

Bagajew to profesor, członek Rosyjskiej Akademii Nauk, dr n. mat.-fiz., zajmujący się laserami i elektroniką kwantową, zarazem dyrektor naukowy Instytutu Fizyki Laserowej Syberyjskiego Wydziału RAN. Ze słów Szojgu wynikało, że konsultował z Bagajewem sposoby skrócenia biurokratycznych procedur na linii ministerstwo-ośrodki naukowo-badawcze, aby możliwie skrócić czas wdrażania najnowszych osiągnięć techniki.

W szerszym kontekście wizyta Szojgu dotyczyła podziału środków i prac zleconych pomiędzy różnymi ośrodkami naukowo-badawczymi Rosji i ewentualnych zarzutów, że ośrodki moskiewskie są bardziej uprzywilejowane w tej kwestii od pozastołecznych z racji "bliskości" do ministerstw.

Natomiast uwaga o "kolegach z Sarowa" odnosiła się do mieszczącego się w tym mieście zamkniętym (do końca ZSRS tzw. Arzamas-16) Rosyjskiego Federalnego Ośrodka Jądrowego - Wszechrosyjskiego Instytutu Naukowo-Badawczego Fizyki Eksperymentalnej. Jako przedsiębiorstwo RFIAC-WNIIEF jest podporządkowane Rosatomowi.

Z otwartych źródeł wiadomo, że zajmuje się problemem laserowej fuzji termojądrowej W RFIAC-WNIIEF trwa budowa (planowane pełne zakończenie budowy w 2022 r.; w 2019 r. oddano do użytku tzw. pierwszy ośmiokanałowy moduł) instalacji laserowej UFŁ-2M, w której będą przeprowadzane eksperymenty z tzw. kierowaną inercjalną fuzją termojądrową oraz badaniami właściwości materii w ultrawysokim ciśnieniu i temperaturze.

Prócz powyższych zastosowań cywilnych, UFŁ-2M będzie służył do modelowania broni termojądrowej (odtworzenie warunków detonacji takiego ładunku bez konieczności przeprowadzania prób poligonowych). Moc 192-kanałowego UFŁ-2M będzie 1,5-raza wyższa niż analogicznego urządzenia National Ignition Facility (NIF) w Lawrence Livermore National Laboratory w Stanach Zjednoczonych. RFIAC-WNIIEF twierdzi, że UFŁ-2M wyróżnia centralna komora interakcyjna, niemal idealnie sferyczna (ta część UFŁ-2M ma średnicę 10 m i masę ok. 120 t), której konstrukcja umożliwi przeprowadzenie termojądrowej fuzji laserowej, której nie udało się uzyskać w NIF.

Rosyjskie media również podały, także cytując Szojgu, że na badania naukowe w Nowosybirsku rosyjski resort obrony wydał 17 mld RUB (196,5 mln EUR), a w Krasnojarsku ok. 92 mld (1,063 mld EUR), acz bez podawania szczegółów. Krasnojarsk to na tyle duży ośrodek akademicki i przemysłowy, że trudno zgadywać, które instytucje i przedsiębiorstwa były beneficjentami tych nakładów.

Odnośnie bojowego systemu laserowego Pierieswiet, to według szefa SG SZ FR gen. armii Walerija Gierasimowa pierwsze BŁK Pierieswiet rozpoczęły dyżury bojowe 1 grudnia 2018 r. Dostępne informacje wskazują, że rozmieszczono je do osłony baz stacjonowania mobilnych strategicznych systemów rakietowych 15P155M Jars.

Obecność Pierieswietów zaobserwowano w Tiejkowie (obwód iwanowski, 54. Gwardyjska Dywizja Rakietowa), Joszkar-Ole (Republika Mari El, 14. Dywizja Rakietowa), Nowosybirsku (obwód nowosybirski, 39. Gwardyjska Dywizja Rakietowa). Można założyć, że dwie pozostałe dywizje rakietowe z mobilnymi Jarsami (i następne w nie przezbrajane) także dostały lub dostaną BŁK Pierieswiet.

Generał Gierasimow w tym kontekście mówił, że Pierieswiety mają za zadanie osłaniać (ergo maskować) działania (przemarsze) mobilnych Jarsów. Zakłada się, że BŁK Pierieswiet ma za zadanie oślepiać optoelektroniczne środki obserwacji satelitów rozpoznawczych (oczywiście może to robić też z optoelektroniką przenoszoną przez samoloty czy bezzałogowce).

Natomiast spekulacje trwają, czy sposób działania BŁK Pierieswiet opiera się na chwilowym oślepieniu urządzeń optoelektroniczych (tak działający laser wojskowy określa się w Stanach Zjednoczonych jako dazzler), czy też na ich trwałym uszkodzeniu. Powyższa różnica sprowadza się do mocy wypromieniowanej lasera. W Rosji trwają analizy możliwości umieszczenia BŁK Pierieswiet na okrętach, choć na razie konkretnych informacji brak. Wykorzystując informacje o postępach rozwoju cywilnych, w tym przemysłowych, rosyjskich laserów, można zakładać, że BŁK Pierieswiet wykorzystuje laser półprzewodnikowy, najpewniej światłowodowy.