Archeolodzy ujawniają tajemnicze rytuały, które miały miejsce w starożytnych budowlach na Pustyni Arabskiej
W północno-zachodniej Arabii Saudyjskiej zlokalizowane są setki dużych kamiennych konstrukcji. W jakim celu zostały stworzone i jakie rytuały były tam odprawiane?
Badacze opracowali nową teorię, która ma wyjaśniać, do czego były używane pradawne prostokątne zagrody. Prace archeologiczne ujawniły setki szczątków zwierzęcych, których stosy koncentrowały się wokół pionowo ustawionej "świętej" kamiennej płyty.
Od lat 70. ubiegłego wieku archeologów fascynują starożytne kamienne kompleksy znane jako mustatile. Badacze szacują ich wiek na 7 000 lat. Jednakże dopiero analizy przeprowadzone w 2017 roku pokazały pełny obszar ich występowania. Dzięki ówczesnym analizom lotniczym udało się zidentyfikować ponad 1600 kompleksów.
Mustatile składają się z długiego centralnego dziedzińca z kamienną platformą na jednym końcu i wejściami na drugim końcu naprzeciwko platformy. Dziedziniec ogrodzony jest niskimi kamiennymi ścianami, których wysokość nie przekracza 50 cm. Wspomniana platforma posiada specjalne komory o różnej wielkości - archeolodzy do tej pory nie wiedzą, jaką pełniły funkcję. Brak dachów i niskie ściany wskazują, że te konstrukcje nie pełniły roli zagród lub magazynów. W niektórych kompleksach odnaleziono za to zdobione kamienne płyty i rozrzucone wokół nich zwierzęce kości.
Nowe badania tajemniczych budowli
W 2019 roku rozpoczęły się kolejne prace archeologiczne, które były kierowane przez Melissę Kennedy z University of Western Australia. Zwieńczeniem analiz jest artykuł naukowy opublikowany 15 marca 2023 roku w czasopiśmie naukowym PLOS ONE. W swoich badaniach archeolodzy skupili się na odsłonięciu jednego z kamiennych kompleksów, którego długość wynosi 140 m. W trakcie prac wokół pionowo ustawionej kamiennej płyty odnaleźli 260 fragmentów zwierzęcych kości, rogów, czy zębów.
Co ciekawe szczątki były wyłącznie kawałkami czaszek zwierząt. Należały one do gazel, kóz, bydła domowego, czy innych małych przeżuwaczy. Niektóre z nich noszą oznaki spalenia, a niektóre ślady nacięć.
Archeolodzy na podstawie tych informacji stwierdzili, że kamienna płyta była betylem, czyli świętym kamieniem, który przedstawia boga lub bogów, zaś głowy zwierząt były ofiarami rytualnymi. Płyty te nie są rejestrowane we wszystkich kamiennych kompleksach.
Badacze w swoim artykule naukowym napisali: "Postawiliśmy hipotezę, że stojące kamienie płyty (betyle) z mustatila o nr IDIHA-F-0011081 [...] mogły pełnić funkcję mediatora między ludzkością a boskością, działając jako pełnomocnik lub manifestacja nieznanego neolitycznego bóstwa/bóstw, lub idei religijnej, do której elementy fauny zostały złożone jako ofiary".
Przeprowadzone datowania radiowęglowe wskazały, że konstrukcja była używana od 5307-5002 r. p.n.e. do 5056-4755 r. p.n.e. W trakcie wykopalisk archeolodzy odnaleźli również ludzkie szczątki w jednej z komór zlokalizowanych w głównej kamiennej platformie. Badacze uznali tę przestrzeń za komorę grobową. Szkielet należał do dorosłego mężczyzny, który mógł cierpieć na chorobę zwyrodnieniową stawów, jednakże nie wiadomo, kim był i dlaczego został pochowany w tym szczególnym miejscu. Co ciekawe ludzkie szczątki zostały złożone do tego specyficznego grobu kilkaset lat później niż odnalezione obok szczątki zwierząt. Badacze są zdania, że kompleks pozostał bardzo istotnym punktem dla lokalnej społeczności, nawet długo po tym, jak został wyłączony z użytkowania.
