Brookesia nana - najmniejszy kameleon świata. Jednym rozmiarem jednak imponuje
Zaledwie 2 centymetry wraz z ogonem mierzy maleńki kameleon, odkryty właśnie na Madagaskarze. A to oznacza, że to maleństwo jest nowym rekordzistą - najmniejszym znanym gadem świata.
O odkryciu, o którym już zdążyło się zrobić głośno na całym świecie, raportuje grupa niemieckich herpetologów, która prowadziła badania w madagaskarskich lasach. Poszukiwali oni kameleonów w najbardziej niedostępnej północnej części wyspy. Madagaskar jest ogromny, to czwarta co do wielkości wyspa świata, która niemal dwukrotnie przebija powierzchnią całkiem spory przecież kraj europejski, jakim jest Polska. Zróżnicowanie klimatu i przyrody Madagaskaru jest zatem spore, dla przykładu - zachód wyspy jest suchy, gorący i sawannowy, za to północ i wschód porastają bardzo wilgotne, gęste lasy tropikalne. Te na północy są najmniej zbadane.
Kameleony występują w Afryce, południowej Azji, nawet południowej Europie (chociaż akurat nie w Polsce), ale to właśnie na Madagaskarze znajdziemy ich największe bogactwo. To tutaj żyje aż 150 z 205 znanych gatunków tych gadów, od największego i mierzącego metr długości kameleona olbrzymiego aż po najmniejsze, miniaturowe gatunki.
Należą one do rodzaju Brookesia. Nie mają oficjalnej polskiej nazwy - gadom takich nazw jeszcze nie nadano, ale często po polsku nazywa się je kameleonami karłowatymi, liścioleonami albo po spolszczeniu właśnie brokesjami.
Brokesje to naprawdę maleńkie stworzenia, osiągające kilka centymetrów długości, co pozwala im skryć się w listowiu madagaskarskiego lasu, gdyż żyją najczęściej na ziemi, wśród opadłych u zeschniętych roślin. Większość z tych mikro kameleonów ma zresztą kolor uschniętej ściółki, który w porównaniu do innych gatunków tych jaszczurek zmieniają stosunkowo rzadko albo wcale.
Te kameleony wyglądają jakby były dziećmi kamelonów dużych, ale to pozory - brokesje to zwierzęta miniaturowe, ale dorosłe i bardzo dobrze dostosowane do życia w swoim świecie.
Do tej pory uważano, że wśród kilkunastu gatunków kameleonów karłowatych najmniejsza jest Brookesia micra, która osiąga półtora centymetra długości ciała i osiem milimetrów długości ogona, co razem daje nam mniej więcej 2,4 cm długości całego ciała. Proszę spojrzeć na swój kciuk, ten kameleon jest mniejszy niż on.
Odkryła go w 2003 roku właśnie niemiecka wyprawa na wyspę Nosy Hara na północy Madagaskaru. Teraz ci sami niemieccy naukowcy Frank Glaw, Jörn Köhler, Miguel Vences, Mark Scherz oraz Oliver Hawlitschek wraz z malgaskimi koleżankami Andolalao Rakotoarison i Fanomezaną M. Ratsoaviną odkryli brokesję jeszcze mniejszą.
Żyje także w północnej części wyspy i nazywa się Brookesia nana. Samica tego gatunku jest nieco większa od Brookesia micra, ale wyraźnie od niej mniejszy samiec osiąga 13,5 mm długości ciała i 8 mm długości ogona, Razem daje nam to 21,6 mm, co czyni tego kameleona najmniejszym gadem na naszej planecie.
Ciało zwierzęcia jest małe, ale i tak ma ono w nim coś bardzo, wręcz nieproporcjonalnie dużego. To genitalia. U wielu gadów występuje tzw. półprącie, częste u jaszczurek i węży. To narząd podwójny, który w czasie erekcji pęcznieje i wychodzi na zewnątrz przez kloakę, po czym zakotwicza się w drogach rodnych samicy dzięki swoim nierównościom i wybrzuszeniom.
U samca Brookesia nana to półprącie osiąga aż 2,5 mm, co stanowi niemal 20 procent długości jego ciała bez ogona. Nie jest to jednak żadna anomalia, ale norma. U niektórych gatunków stanowią one nawet ponad jedną trzecią długości ich ciał.
