Chcesz podjąć lepszą decyzję? Odetnij się od nadmiaru informacji
Co robisz, gdy chcesz podjąć trudną decyzję? Prawdopodobnie, aby nie popełnić błędu, chcesz dowiedzieć się jak najwięcej w tym temacie, zgromadzić maksymalnie dużo informacji, aby mieć pewność, że podjęta decyzja będzie słuszna. Logiczne, prawda? Otóż nie! Badania mówią zupełnie co innego.
Według badań opublikowanych w Cognitive Research: Principles and Implications proces podejmowania decyzji przez ludzi pogarsza się, gdy zostaną im dostarczone dodatkowe fakty i szczegóły.
To sprzeczne z intuicją, ponieważ wszyscy lubimy myśleć, że mądrze wykorzystujemy informacje do podejmowania mądrych decyzji. Ale rzeczywistość jest taka, że jeśli chodzi o informacje, więcej niekoniecznie znaczy lepiej.
Badania mówią jasno. Im więcej wiesz, tym gorzej sobie poradzisz z podjęciem decyzji
Aby zweryfikować tę hipotezę i opierając się na badaniu przeprowadzonym w 2020 r., prof. Samantha Kleinberg i współautorka prof. Jessecae Marsh, psycholog poznawczy z Uniwersytetu Lehigh, przeprowadziły serię eksperymentów sprawdzających, jak zmienia się proces podejmowania decyzji przez ludzi, gdy przedstawia się im różne rodzaje modeli przyczynowych - od zakupu domu i kontrolowania masy ciała, po wybór uczelni czy zwiększenie frekwencji wyborczej. Okazało się, że wystarczy tylko kilka zbędnych szczegółów, a prosty model szybko stawał się bezużyteczny.
Naprawdę niezwykłe jest to, że nawet niewielka ilość nadwyżek informacji ma duży negatywny wpływ na nasz proces decyzyjny. Jeśli otrzymasz za dużo informacji, Twoje decyzje szybko staną się tak złe, jakbyś nie otrzymał żadnych informacji.
Szkodzi nie tylko nadmiar informacji. Ludzie nie potrafią jej selekcjonować i nadawać priorytetów
Załóżmy, że model przyczynowy wskazuje na to, że jedzenie zbyt słonej żywności zwiększa ciśnienie krwi. Wszystko jest jak najbardziej zrozumiałe, prawda? Ale według badań, wystarczyło dodać pozornie prostą, łatwą do zrozumienia informację, jak np. picie wody zmniejsza pragnienie, a ludziom znacznie trudniej było dokonać skutecznego wyboru dotyczącego najlepszego sposobu utrzymania zdrowia. Gdy naukowcy ponownie zwrócili uwagę na najistotniejsze informacje, zdolność do podejmowania dobrych decyzji szybko powracała.
- To istotne, ponieważ pokazuje, że problem nie polega tylko na tym, że ludzie są przytłoczeni samą ilością informacji, ale raczej na tym, że mają trudności ze zrozumieniem, na które części modelu powinni zwrócić uwagę - dodała Kleinberg.
Badanie dotyczyło zdrowia, ale może mieć przełożenie na inne dziedziny
Badaczki wskazują, że wyniki mają istotne znaczenie w przypadku chociażby zdrowia publicznego. Przypomnijmy sobie ilość informacji, jaką nas zalewano podczas szczytu pandemii covid-19 i lockdownu. Pranie ubrań, mycie rąk, dezynfekcja, maseczki, testy, jak i co jeść, pić, żeby zachować zdrowie. Okazuje się, że w rzeczywistości dobre chęci mogły utrudnić wielu osobom podejmowanie prawidłowych decyzji. Konieczne jest zatem maksymalne streszczenie i uproszczenie informacji.
Sytuacja powtarzała się nawet w przypadku, gdy osoby same prosiły o dodatkowe informacje, uważając, że ta wiedza pomoże mi w podjęciu decyzji. Naukowczynie wskazują przy tym możliwości, jakie daje nam zastosowanie AI, przynajmniej w kwestii zdrowia. Może on pomóc w wykrywaniu i podkreślaniu najistotniejszych informacji dla danej osoby.
Ciekawie byłoby zbadać tę sytuację w odniesieniu do szkolnictwa, któremu zarzuca się stawianie na wtłaczanie dużej ilości wiedzy do głowy uczniom. Idąc dalej, istotna może się okazać również rola nauczycieli, szkoleniowców, trenerów, którzy pomogą w selekcji informacji i wybraniu tego co najistotniejsze.
Literatura źródłowa: Kleinberg, S., Marsh, J.K. Less is more: information needs, information wants, and what makes causal models useful. Cogn. Research 8, 57 (2023). https://doi.org/10.1186/s41235-023-00509-7
