Co zabiło dinozaury? Ogromna pomyłka naukowców
Powszechnie znana jest teoria wyginięcia dinozaurów związana z uderzeniem asteroidy w Ziemię. Wówczas ogromna ilość pyłów dostała się do atmosfery, blokując dostęp promieni słonecznych. Naukowcy dotychczas uważali, że za ochłodzenie klimatu w największym stopniu odpowiadała siarka. Najnowsze badania wskazują jednak, że dotychczasowe szacunki co do jej ilości były mocno zawyżone.
Uderzenie asteroidy w Ziemię, które zakończyło żywot dinozaurów, było przedstawiane niezliczoną ilość razy w filmach dokumentalnych, książkach, artykułach popularnonaukowych. Tym zabójczym kawałkiem skały była asteroida Chicxulub o średnicy 10-15 kilometrów, która około 66 milionów lat temu uderzyła w półwysep Jukatan (dzisiejszy Meksyk), tworząc krater o szerokości 200 kilometrów. To zdarzenie doprowadziło do całej reakcji łańcuchowej, która miała wpływ na ochłodzenie klimatu i wyginięcia nie tylko dinozaurów, ale łącznie 75 proc. gatunków na Ziemi.
Gdy ogromne ilości pyłu, sadzy i siarki przedostały się do atmosfery, doprowadziły do znacznego ochłodzenia, które naukowcy nazywają "zimą uderzeniową" (ang. impact winter). Brak światła słonecznego nie tylko doprowadził do ekstremalnego spadku temperatury, ale także zahamował fotosyntezę, wskutek czego dinozaury zaczęły ginąć z głodu.
Naukowcy mylili się co do ilości siarki uwolnionej do atmosfery po uderzeniu asteroidy
Większość dotychczasowych badań uznawała siarkę za najważniejszy czynnik powodujący ochłodzenie. Okazuje się jednak, że objętość aerozoli siarczanowych uwolnionych do atmosfery została przeszacowana. W nowym badaniu, którego wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie Nature Communications naukowcy skupili się na stężeniach siarki i składzie izotopowym rdzeni pozyskanych w rejonie krateru. Połączyli to ze szczegółowymi profilami chemicznymi osadów na granicy K-T na całym świecie.
Dzięki takiemu podejściu naukowcy byli w stanie pierwszy raz oszacować całkowitą ilość siarki uwolnionej do atmosfery na skutek uderzenia asteroidy Chicxulub. Ujawnili, że było to około 67 ± 39 miliardów ton, około pięć razy mniej niż wcześniej szacowano na podstawie modeli numerycznych.
Co oznacza mniejsza ilość siarki? Teraz puzzle lepiej pasują do układanki
Ogromna ilość siarki miała powodować ekstremalne zimno. Mniejsza ilość tego pierwiastka oznacza, że wspomniana zima uderzeniowa była jednak łagodniejsza, a więc temperatury nie spadły aż tak bardzo, a klimat był w stanie zregenerować się znacznie szybciej. To pozwala lepiej wyjaśnić, dlaczego pozostałe 25 proc. gatunków na Ziemi było w stanie przetrwać.
Należy przy tym zauważyć, że siarka wciąż pozostaje głównym czynnikiem, który spowodował globalne ochłodzenie. Badanie przeprowadzone przez Królewskie Obserwatorium Belgii i Wolny Uniwersytet Brukselski (nid. Vrije Universiteit Brussel) sugeruje, że gigantyczna chmura drobnego pyłu mogła odegrać kluczową rolę w powstaniu dwuletniego okresu ciemności, blokując fotosyntezę i w jeszcze większym stopniu pogarszając jakość środowiska.
Źródło: Vrije Universiteit Brussel
Literatura: Reduced contribution of sulfur to the mass extinction associated with the Chicxulub impact event, Nature Communications (2025).DOI: 10.1038/s41467-024-55145-6.www.nature.com/articles/s41467-024-55145-6
