Czy dinozaury zachwycały barwami? Przełomowe badania wzbudzają emocje
Badania nad skamieniałościami dinozaurów wykazały, że nie były one jedynie szaro-brązowe. Dzięki analizie melanosomów naukowcy zrekonstruowali zaskakująco barwne upierzenie prehistorycznych zwierząt, choć nie brak również sceptyków podważających te odkrycia. Dyskusje wokół nowych metod wskazują, że nauka o wyglądzie dinozaurów wciąż się rozwija.
Czy dinozaury miały na sobie jedynie odcienie szarości zieleni i brązu tak jak większość gadów? Dopiero 15 lat temu ten pogląd uległ zmianie, kiedy to Jakob Vinther, paleontolog z Uniwersytetu w Bristolu, odkrył w skamieniałych piórach dinozaurów struktury komórkowe zawierające pigment melatoniny, zwane melanosomami.
Kolorowe dinozaury mogły być prawdą
Vintherowi udało się opracować metodę przewidywania kolorów dinozaurów na podstawie wyglądu ich melanosomów pod mikroskopem. I tak w 2010 roku jego zespół ukończył pierwszą w historii rekonstrukcję kolorów dinozaura: według nich ptasi Anchiornis był w większości szary, z wyjątkiem czarno-białych skrzydeł oraz czerwonobrązowego irokeza na głowie.
Chociaż większość przyjęła to odkrycie z otwartymi ramionami, niektórzy fachowcy pozostali sceptyczni. Ich zdaniem nie da się wywnioskować, jak zwierzęta wyglądają, bazując wyłącznie na kształcie ich melanosomów.
Podczas swoich prac i wnioskując z poprzednich badań Vinther zauważył, że melanosomy z piór ptaków, które zawierają głównie czarną melaninę (eumelaninę), są wydłużone jak kiełbaski, podczas gdy te, które składają się głównie z czerwono-żółtej melaniny (feomelaniny), są okrągłe jak klopsiki.
Kiedy odkryto skamieniałości wspomnianego Anchiornisa, małego, uskrzydlonego dinozaura, który żył około 150 milionów lat temu, znaleziono również przy nich również dobrze zachowane pióra - gotowe do badania, co nie zdarza się często. Pobrano więc próbki 29 piór z różnych części ciała dinozaura i przeprowadzono analizę, porównując melanosomy z tymi u żywych ptaków. Wyniki wykazały, że większość ciała Anchiornisa była szara, jego skrzydła miały czarno-biały wzór w paski, a grzebień na głowie był czerwonobrązowy. Pokazało to, że już dinozaury zaczęły wykorzystywać kolorowe symbole do komunikacji ze sobą.
Konkurencja i przeciwnicy
Nowe możliwości identyfikacji kolorów prehistorycznych zwierząt zachęciły inny zespół do podobnych badań. W ten sposób grupa pod kierownictwem Mike'a Bentona przeanalizowała dinozaura Sinosauropteryxa, który prawdopodobnie miał rude pióra.
Paleontolożka Mary Schweitzer to jedna z najzagorzalszych krytyczek Vinthera. Według niej skamieniałe struktury, które Vinther uważa za melanosomy, były w rzeczywistości bakteriami. Według Vinthera natomiast struktury te pojawiają się tylko tam, gdzie melanosomy prawdopodobnie występują, na przykład w oczach i pigmentowanych obszarach piór, podczas gdy bakterie powinny być obecne na całym ciele zwierzęcia. Wykazał również, że bakterie są znacznie większe od melanosomów, obalając teorię Schweitzer, która mimo to twardo podtrzymuje swoją tezę.
- Czy uważam, że kiedykolwiek dowiemy się na pewno, jaki kolor miały dinozaury? Myślę, że możemy to częściowo stwierdzić, ale nie wiem, w jakim stopniu precyzyjnie - powiedziała Schweitzer.
