Infekcje, rak, choroby serca i inne. Ochroni cię... airfryer
Airfryery (albo bardziej swojsko brzmiące frytkownice beztłuszczowe) zdobywają coraz większą popularność, a ich użytkownicy zachwalają szybkość przygotowywania w nich potraw, możliwość ograniczenia tłuszczu czy oszczędność energii. Nowe badanie sugeruje, że do listy zalet tego typu urządzeń powinniśmy dołożyć jeszcze jedną, mniej oczywistą, ale nawet ważniejszą - ograniczenie szkodliwych zanieczyszczeń w domu.
Naukowcy z Uniwersytetu Birmingham w Wielkiej Brytanii oraz Instytutu Chemii Maxa Plancka w Niemczech postanowili sprawdzić, jak różne metody przygotowywania kurczaka wpływają na emisję zanieczyszczeń w domu. W tym celu stworzyli specjalną kuchnię laboratoryjną, w której mierzyli poziomy pyłu zawieszonego (PM) o średnicy od 0,18 do 26 mikrometrów oraz lotnych związków organicznych (VOC), które występują m.in. w żywności, farbach i produktach czyszczących.
Oczekiwali, że metody gotowania z użyciem oleju - jak smażenie na patelni czy głębokie smażenie - będą generować więcej zanieczyszczeń niż te bazujące na wodzie, jak gotowanie. Hipoteza ta potwierdziła się, szczególnie w kontekście reakcji Maillarda, odpowiedzialnej za brązowienie potraw w wysokich temperaturach. Nie spodziewali się jednak, że tradycyjne metody smażenia tak znacząco zwiększają poziom zanieczyszczeń w domowej kuchni w porównaniu ze „smażeniem powietrzem”.
Smażenie? Tylko w airfryerze
Najwyższy poziom pyłu zawieszonego (PM) odnotowano podczas smażenia na patelni, czyli 92,9 mikrograma na metr sześcienny. Dla porównania, w przypadku smażenia metodą stir fry wynosił on 26,7, przy głębokim smażeniu 7,7, a przy gotowaniu zaledwie 0,7. Airfryer wypadł najlepiej - generował jedynie 0,6 mikrograma na metr sześcienny, czyli ponad 150 razy mniej niż smażenie na patelni.
W przypadku lotnych związków organicznych (VOC) poziomy mierzono w częściach na miliard. Najwyższe wartości wynosiły 260 dla smażenia na patelni, 230 dla głębokiego smażenia, 110 dla smażenia metodą stir fry, 30 dla gotowania i 20 dla smażenia w air fryerze. Mówić krótko, smażenie kurczaka na patelni uwalniało 13 razy więcej lotnych związków organicznych niż frytkownica beztłuszczowa.
Czyste powietrze w domu
Naukowcy podkreślają, że te zanieczyszczenia utrzymują się w powietrzu nawet do godziny po zakończeniu gotowania, dlatego kluczowe jest odpowiednie wietrzenie kuchni, niezależnie od wybranej metody. Jak wskazuje Christian Pfrang z Uniwersytetu Birmingham, „utrzymanie włączonych wentylatorów wyciągowych przez pewien czas po zakończeniu gotowania może znacząco ograniczyć poziom zanieczyszczeń”.
A dlaczego to takie ważne? Wspomniane zanieczyszczenia powietrza są bardzo szkodliwe dla zdrowia. Dla przykładu część lotnych związków organicznych powoduje podrażnienie dróg oddechowych, upośledzenie rozwoju płodu, choroby o podłożu hormonalnym, choroby sercowo-naczyniowe, choroby neurologiczne, choroby nerek czy nowotwory, a doraźnie także podrażnienia skóry, oczu i nosa, bóle i zawroty głowy lub nudności.
Pył zawieszony PM2,5 jest z kolei zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia najbardziej szkodliwym dla zdrowia człowieka spośród wszystkich zanieczyszczeń atmosferycznych, długotrwałe narażenie na jego działanie skutkuje skróceniem średniej długości życia, a krótkotrwała ekspozycja powoduje wzrost liczby zgonów z powodu chorób układu oddechowego i krążenia oraz wzrost ryzyka nagłych przypadków wymagających hospitalizacji (nasilenie astmy, ostra reakcja układu oddechowego, osłabienie czynności płuc itp.).
