Obrót Ziemi zwolnił - czym jest to spowodowane?
Naukowcy odkryli, że ruch obrotowy Ziemi zwolnił. Nie wiemy, co dokładnie jest przyczyną tego zjawiska, ale może zwiastować ono kłopoty.
Na początku 2020 r. naukowcy dostrzegli, że Ziemia zaczęła obracać się nieco szybciej wokół własnej osi. Przyspieszona rotacja trwała do niedawna (przez pierwszą część 2021 r.), a teraz wydaje się, że obraca się znacznie wolniej. Czym to jest spowodowane?
Nasza planeta wykonuje pełny obrót wokół własnej osi co 86 400 sekund, czyli 24 godziny. Każdy z obrotów może różnić się o ułamki sekund, które co jakiś czas mogą sumować się do pełnych interwałów czasowych. Zmiany te są śledzone przez zegary atomowe, które stanowią złoty standard dla uniwersalnego czasu koordynowanego (UTC). Zegary atomowe odmierzają czas w oparciu o zliczaniu okresów atomowego wzorca częstotliwości.
Jeżeli istnieje rozbieżność między czasem wyznaczonym przez zegary atomowe a obrotem Ziemi, można dodać lub odjąć tzw. sekundy przestępne, by wyrównać różnicę. Jedna taka sekunda przestępna została dodana do zegara w Sylwestra 2016 r. Średnio dodawano sekundę przestępną do zegarów co ok. 18 miesięcy.
- Odkąd system sekund przestępnych został wprowadzony w 1972 r., obrót Ziemi był ogólnie nieco wolny i do tej pory było 27 sekund przestępnych, a wszystkie one były dodatnie. Innymi słowy, wszystkie one dodały dodatkową sekundę do naszych zegarów, umożliwiając Ziemi nadrobienie zaległości - powiedział astrofizyk Graham Jones.
Kiedy obrót Ziemi przyspieszył w 2020 r., naukowcy rozważalni możliwość odjęcia sekundy przestępnej. W tym roku jednak najkrótszy dzień przypadł na 19 lipca, kiedy to nasza planeta zakończyła obrót o 1,4602 ms szybciej niż średnia 86 400 sekund. Ziemia obraca się wolniej niż w pierwszej połowie 2021 r., choć jest to nadal wartość powyżej średniej.
Opierając się na obecnym tempie wirowania, naukowcy mogą wprowadzić kolejną ujemną sekundę za ok. 10 lat. Plany te mogą zmienić się w każdej chwili, gdy nasza planeta zdecyduje się przyspieszyć lub zwolnić bez ostrzeżenia. Trudno przewidzieć, czy tak się stanie. Naukowcy nie są pewni, co powoduje te długofalowe zmiany w rotacji Ziemi. Czasami wywołują je trzęsienia ziemi, które zmieniają układ mas lądowych, a czasami z podobnych względów - tempo topnienia lodowców.
