Odkryli nową warstwę pod skorupą ziemską. Wpływa na trzęsienia ziemi?

Naukowcy nieoczekiwanie odkryli warstwę stopionego kamienia, która znajduje się tuż pod ziemską skorupą. Jej zbadanie może dać odpowiedź na wiele pytań o procesy zachodzące wewnątrz naszej planety. Przede wszystkim mowa tu o ruchach tektonicznych, które wywołują trzęsienia ziemi.

Naukowcy znaleźli nieznaną wcześniej warstwę pod skorupą ziemską. Czy wpływa na trzęsienia ziemi?
Naukowcy znaleźli nieznaną wcześniej warstwę pod skorupą ziemską. Czy wpływa na trzęsienia ziemi?123RF/PICSEL
Naukowcy znaleźli nieznaną wcześniej warstwę pod skorupą ziemską. Czy wpływa na trzęsienia ziemi?
Naukowcy znaleźli nieznaną wcześniej warstwę pod skorupą ziemską. Czy wpływa na trzęsienia ziemi?123RF/PICSEL

  • O odkryciu nowej warstwy poinformowali 6 lutego naukowcy z Uniwersytetu Teksasu w Austin.
  • Potwierdzili, że pod skorupą ziemską znajduje się ukryta warstwa częściowo stopionej skały.
  • Ta warstwa znajduje się tuż pod płytami tektonicznymi, których stały ruch wywołuje trzęsienia ziemi jak te w Turcji.
  • Autorzy odkrycia twierdzą, że ich odkrycie może pomóc w lepszym zrozumieniu procesów we wnętrzu Ziemi m.in. ruchu płyt tektonicznych.

Nowa warstwa tuż pod naszym nosem

Odkryta warstwa znajduje się około 160 kilometrów pod powierzchnią, stanowiąc część astenosfery. Astenosfera jest niezwykle ważna dla ruchu płyt tektonicznych. Stanowi ona swoistą miękką granicę w górnym płaszczu Ziemi, która umożliwia płytom przemieszczanie się.

Grafika przedstawiająca odkrytą warstwę (podpisana Partially Molten Rock)
Grafika przedstawiająca odkrytą warstwę (podpisana Partially Molten Rock)Junlin Hua/ University of Texas Jackson School of Geosciencesdomena publiczna

Początkowo badacze zakładali, że nieznana warstwa częściowo stopionej skały jest tylko regionalną anomalią. Niemniej postanowili zestawić znalezisko z obrazami ze stacji sejsmicznych w różnych rejonach świata. Wtedy zobaczyli, że anomalia jest powszechna na całym świecie i zauważyć można ją wszędzie tam, gdzie astenosfera jest najgorętsza.

Nowa warstwa jest jednym z "punktów topnienia", gdzie skała z górnej powierzchni Ziemi zaczyna się topić, stając się bardziej płynna. Naukowcy są zdania, że odkryciem nowej warstwy stopionej skały w astenosferze jest niezwykle ważne w lepszym zrozumieniu ruchu płyt tektonicznych, które odpowiadają za największą liczbę trzęsień ziemi.

Jak ruch płyt tektonicznych wywołuje trzęsienia ziemi?

Znaczenie odkrycia, wiąże się szczególnie z wiedzą o tym, jak ruch tektoniczny wpływa na naszą Ziemię. Jej litosfera (zewnętrzna sztywna powłoka Ziemi) składa się z wielu płyt tektonicznych, które nieustannie się przesuwają. Robią to, bo znajdują się na wspomnianej warstwie astenosfery, której skała jest miękka i "lepka", umożliwiając swoiste "ślizganie się" płyt. Te, mimo że idealnie pasujące do siebie, ze względu na ciągłe poruszanie naturalnie ścierają się ze sobą.

Mapa głównych płyt tektonicznych na świecie i ich ruchów. Przy styku płyt może dojść do spreadingu (płyty rozsuwają się na boki przy ścieraniu, rozsuwając płyty obok), subdukcji (płyty zbliżają się do siebie, a jedna jest wciągana pod drugą), uskoku (ciężkiego ścierania, gdy jedna, jak i druga płyta jest na tyle sztywna, że nie może się rozsunąć bądź wejść pod siebie)
Mapa głównych płyt tektonicznych na świecie i ich ruchów. Przy styku płyt może dojść do spreadingu (płyty rozsuwają się na boki przy ścieraniu, rozsuwając płyty obok), subdukcji (płyty zbliżają się do siebie, a jedna jest wciągana pod drugą), uskoku (ciężkiego ścierania, gdy jedna, jak i druga płyta jest na tyle sztywna, że nie może się rozsunąć bądź wejść pod siebie)

Naukowcy, wiedząc, że jak miękka astenosfera umożliwia poruszanie się płyt tektonicznych, mają jednak zagwozdkę, dlaczego w ogóle staje się miękka. Odkrycie nowej warstwy stanowi poszlakę w zrozumieniu tego.

To niezwykle ważne, bo ścieranie się płyt tektonicznych prowadzi do najczęstszych trzęsień ziemi. Wywołują je spiętrzenia skał wzdłuż styku. Niekiedy jednak trzęsienie ziemi występuje w granicach styku płyt tektonicznych, a nawet wiele kilometrów od niego.

Częstotliwość i siła trzęsień ziemi zależy od regionu tj. tam, gdzie występuje styk granic płyt tektonicznych tam częstsze i silniejsze wstrząsy. Poniedziałkowe trzęsienie ziemi w Turcji i Syrii o magnitudzie 7,8 było możliwe dlatego, że region ten znajduje się na granicy aż trzech płyt tektonicznych.

Region graniczny Turcji i Syrii gdzie doszło do trzęsienia ziemi, jest jednym z wielu, gdzie stykają się płyty tektoniczne, powodując katastrofy
Region graniczny Turcji i Syrii gdzie doszło do trzęsienia ziemi, jest jednym z wielu, gdzie stykają się płyty tektoniczne, powodując katastrofySERTAC KAYAR © 2023 Reuters

Czy odkryta warstwa wpływa na ruch tektoniczny?

Naukowcy po przebadaniu właściwości odkrytej warstwy doszli jednak do wniosku, że nie może ona w żadnym stopniu wpływać na ruch płyt tektonicznych. Ze względu na jej wysokość zauważono, że nie może ona mieć wpływu na przepływ górnego płaszcza, co uniemożliwia wywoływanie jakichkolwiek zmian w ruchach tektonicznych. Stoi to w sprzeczności do wcześniejszych założeń, wedle których czynnikiem wpływającym na miękkość astenosfery są jej stopione skały.

Kiedy myślimy o tym, że coś się topi, intuicyjnie myślimy, że stopiony materiał musi odgrywać dużą rolę w lepkości materiału. Jednak to, co znaleźliśmy, to fakt, że nawet tam, gdzie frakcja stopiona jest dość wysoka, jej wpływ na przepływ płaszcza jest bardzo niewielki
główny autor badań, Junlin Hua, w rozmowie dla biura prasowego Uniwersytetu Teksasu w Austin

Jednak nawet jeśli ta warstwa sama nie wpływa na ruch tektoniczny, daje nowe informacja nt. tego, co wywołuje ten ruch a co nie. Badania pokazały, że nie każde warstwy roztopów zawierające stopioną masę ma wpływ na ruch tektoniczny Ziemi. Dzięki nowym informacjom naukowcy mogą teraz tworzyć dokładniejsze modele wnętrza Ziemi, lepiej poznając jego właściwości jak ruch tektoniczny wywołujący trzęsienia ziemi.

Francja: Ostatnia tradycyjna wytwórnia wachlarzy w ParyżuDeutsche Welle
INTERIA.PL
Masz sugestie, uwagi albo widzisz błąd?
Dołącz do nas