To tylko grypa? Infekcje wirusowe podnoszą ryzyko Alzheimera i Parkinsona!
Jak wynika z badań opublikowanych na łamach magazynu naukowego Neuron, ciężkie infekcje wirusowe, takie jak zapalenie mózgu, zapalenie płuc, a nawet grypa, znacząco zwiększają ryzyko chorób neurodegeneracyjnych, jak choroby Parkinsona i Alzheimera.
Pomysł, że infekcje wirusowe czy bakteryjne mogą odgrywać rolę w rozwoju chorób neurodegeneracyjnych, pojawił się już w latach 50. XX wieku, kiedy to lekarze zaczęli hipotetyzować na temat związku wirusa opryszczki z rozwojem choroby Alzheimera. I chociaż przez dekady znajdował się na marginesie neuronauki, ostatnio coraz śmielej wkracza do głównego nurtu, a wszystko za sprawą badań przedstawiających mocne dowody, jak choćby to z 2022 roku, kiedy to badacze przedstawili solidne dowody przyczynowe łączące rozwój stwardnienia rozsianego (MS) z zakażeniem wirusem Epsteina-Barra (EBV).
Wirusy zwiększają ryzyko chorób neurodegeneracyjnych
Teraz zaś dochodzą do nich kolejne, opublikowane na łamach magazynu naukowego Neuron - naukowcy przeanalizowali dokumentację medyczną prawie pół miliona osób, identyfikując przy tym aż 22 różne powiązania między infekcjami wirusowymi a chorobami neurodegeneracyjnymi. Grypa, zapalenie mózgu i inne infekcje wirusowe były tu związane ze zwiększonym odsetkiem chorób mózgu, takich jak choroba Parkinsona, choroba Alzheimera czy stwardnienie rozsiane.
Po przeczytaniu badania na temat EBV zdaliśmy sobie sprawę, że od lat naukowcy jeden po drugim szukali powiązań między indywidualnym zaburzeniem neurodegeneracyjnym a określonym wirusem. Wtedy zdecydowaliśmy się wypróbować inne, bardziej oparte na analizie danych podejście. Korzystając z dokumentacji medycznej, byliśmy w stanie systematycznie wyszukiwać wszystkie możliwe powiązania za jednym razem
W pierwszej części badania przeanalizowano 300 tys. dokumentacji medycznych, koncentrując się na nowych diagnozach choroby Alzheimera, ALS, otępienia uogólnionego, stwardnienia rozsianego, choroby Parkinsona lub otępienia naczyniowego. W przypadku każdej nowej diagnozy choroby neurodegeneracyjnej naukowcy sprawdzali, czy pacjent miał jakąkolwiek historię wcześniejszej infekcji wirusowej.
Po wstępnym wykryciu 45 potencjalnych powiązań między infekcjami wirusowymi a chorobami mózgu, badacze przetestowali te powiązania w innej bazie danych zawierającej dokumentację medyczną kolejnych 100 tys. pacjentów, skupiając się na 22 konkretnych skojarzeniach.
Największy związek dotyczył wirusowego zapalenia mózgu i choroby Alzheimera. Grypa z zapaleniem płuc była istotnie związana z pięcioma z sześciu badanych chorób neurodegeneracyjnych. Powtórzyliśmy również związek Epsteina-Barra ze stwardnieniem rozsianym. Niektóre z tych ekspozycji wiązały się ze zwiększonym ryzykiem neurodegeneracji do 15 lat po zakażeniu
Odkrycia te mocno poszerzają naszą wiedzę na temat związku między infekcjami wirusowymi a chorobami neurodegeneracyjnymi, ale jednocześnie stawiają kilka ważnych pytań. Baza danych pozwoliła badaczom cofnąć się maksymalnie 15 lat, więc nie wiadomo, czy związek występuje również po tym okresie - wiadomo jednak, że większość powiązań była najsilniejsza w pierwszym roku po infekcji, a im więcej czasu upłynęło, tym słabsze były wykrywane powiązania.
Oznacza to, że możliwe jest, że infekcje wirusowe tylko przyspieszają proces zwyrodnieniowy, który już trwa lub wczesne przedobjawowe stadia choroby neurodegeneracyjnej powodują rodzaj dysregulacji immunologicznej, która czyni osobę bardziej podatną na ciężkie infekcje wirusowe. Mówiąc wprost, możliwe jest na przykład, że hospitalizacja z powodu grypy z zapaleniem płuc, która została odnotowana na 5 lat przed rozpoznaniem choroby neurozwyrodnieniowej, miała w rzeczywistości miejsce 5 lat po rozpoczęciu procesu zwyrodnieniowego.
Należy pamiętać, że osoby, które badaliśmy, nie miały zwykłego przeziębienia. Ich infekcje spowodowały, że były tak chore, że musiały iść do szpitala. Niemniej jednak fakt, że powszechnie stosowane szczepionki zmniejszają ryzyko lub nasilenie wielu chorób wirusowych obserwowanych w tym badaniu, stwarza możliwość zmniejszenia ryzyka chorób neurodegeneracyjnych
