Dłuższa żywotność akumulatora w notebookach

Akumulatory w notebookach zostały stworzone przede wszystkim po to, by umożliwić pracę poza domem lub biurem. Jednak na komputerze przenośnym można też pracować jak na stacjonarnym zasilanym z sieci. Z tej możliwości korzysta wielu użytkowników, ale nie sprzyja to oszczędzaniu akumulatora. Zużywa się on nawet wtedy, gdy nie jest eksploatowany. Zużyty można oczywiście wymienić lub zregenerować, ale warto go użytkować w taki sposób, by służył jak najdłużej.

Aby móc zadbać o akumulator, warto poznać kilka szczegółów jego konstrukcji.

Cechy akumulatorów

Wszystkie używane w laptopach akumulatory wykorzystują ogniwa litowo-jonowe (Li-Ion). Cechują się one przede wszystkim dużą pojemnością przy niewielkiej wadze i objętości. Dla ich eksploatacji ważne są jednak inne cechy.

Trwałość najwyżej 3 lata

Do takiego okresu jest ograniczona trwałość związków chemicznych używanych w akumulatorach. Po tym czasie pojemność spada tak bardzo, że z akumulatorem nie da się już zrobić właściwie nic. Najwyżej 500 ładowań

Akumulator można ładować i rozładowywać ok. 500 razy. Zatem codzienna praca na baterii spowoduje, że po 1,5 roku akumulator się zużyje. Nieważne, czy będzie to rozładowanie pełne czy częściowe (odłączenie na chwilę od sieci).

Temperatura 20 stopni

Takie są idealne warunki pracy akumulatorów, wyższa temperatura skraca ich żywotność. Zatem praca z notebookiem na kolanach jest dla akumulatora tak samo szkodliwa, jak przechowywanie laptopa na nasłonecznionym parapecie.

Nie wolno całkiem rozładować

Ogniwa Li-Ion nie mogą być rozładowane poniżej pewnej pojemności, szkodzi im również zbyt duże naładowanie. Gdy akumulator jest zainstalowany w komputerze, układy elektroniczne dbają o to, by zarówno dolna, jak i górna granica (odpowiednio 3,2 V oraz 4,2 V) nie została przekroczona.

Szybkość rozładowywania

Ogniwom szkodzi szybkie rozładowywanie, np. przy bardzo dużym obciążeniu przez CPU i grafikę. Również szybkie ładowanie źle na nie działa. Na ten pierwszy parametr użytkownik ma wpływ (przez stosowanie odpowiednich, energooszczędnych ustawień komputera). O drugi dbają wbudowane w akumulator układy elektroniczne.

Oto zasady korzystania z laptopa.

Odłącz niepotrzebny akumulator

Jeśli twój notebook zawsze pracuje na zasilaniu sieciowym, akumulator nie jest potrzebny (stanowi tylko zabezpieczenie na wypadek awarii zasilania). Warto go rozładować do około 50 proc. pojemności, a następnie wyjąć z laptopa i przechowywać w chłodnym miejscu.

Nie dopuść do rozładowania

Gdy akumulator "odpoczywa" poza laptopem, nie traci tak szybko swojego ładunku energii jak akumulatorki NiMH. Jednak co miesiąc lub dwa warto go podłączyć do komputera i sprawdzić stopień naładowania. Jeśli zbliża się do zera, należy przeprowadzić pełny cykl ładowania i rozładowania, a następnie wyjąć baterię z komputera.

Ten i inne ciekawe artykuły w najnowszym numerze "PC Format" 04/2012

Dbaj o pełne cykle

Jeśli akumulator jest ci potrzebny na co dzień, postaraj się, by go nie doładowywać, lecz zamiast tego wykonywać pełne cykle ładowania i rozładowywania. Po pierwsze, będzie tych cykli mniej, a po drugie, pełne cykle są mniej szkodliwe dla ogniw baterii.

Odłącz zasilacz

Jeśli komputer jest włączany np. co kilka dni, podczas spoczynku nie powinien mieć podłączonego zasilacza, by nie doładowywać akumulatora. Wtedy zamiast stanu uśpienia lepiej wykorzystać hibernację lub w ogóle wyłączyć system.

Zadbaj o temperaturę

Jeśli podczas pracy akumulator jest ciepły, można zastosować specjalne podkładki chłodzące - zarówno, gdy pracujesz przy biurku, jak i z laptopem na kolanach.

Nawet po poprawnym użytkowaniu komputera przenośnego w końcu dojdzie do sytuacji, gdy akumulator zacznie odmawiać posłuszeństwa. Co można wtedy zrobić?

Sprawdź stan baterii

Można to zrobić np. za pomocą wersji testowej programu PassMark BatteryMon z naszej płyty - można jej używać przez 30 dni. Program podaje trzy pojemności: fabryczną, maksymalną oraz aktualną. Jeśli maksymalna jest dużo niższa niż fabryczna, akumulatora nie da się uratować. W przeciwnym wypadku można wykonać kalibrację.

Wykonaj kalibrację

To kilkakrotne pełne ładowanie i rozładowanie akumulatora. Dzięki temu kontroler zasilania "uczy się", jaki jest minimalny i maksymalny stan ogniw. Czasem funkcja kalibracji jest dostępna w BIOS-ie.

Wcześniej czy później przychodzi pora na zakup nowego akumulatora. Jeśli chcesz mieć pewność, że będzie działał tak samo dobrze jak poprzedni w czasach swojej świetności, kup oryginał. Masz także dwa inne wyjścia.

Zamiennik musi mieć oczywiście taki sam kształt i wymiary jak oryginalny akumulator. Trzeba też zwrócić uwagę na kilka innych detali:

Najważniejsze są ogniwa

Część z nich jest słabej jakości, inne są po regeneracji. Aby zyskać pewność, że nie "padną" po miesiącu czy dwóch, kupuj akumulatory, na które producent daje roczną gwarancję.

Zgodność układów

Niektóre laptopy nie chcą współpracować z nieoryginalnymi akumulatorami, co wynika z zastosowania innych układów elektronicznych. Upewnij się, że w razie problemów będziesz mógł zwrócić zakupiony akumulator.

Napięcie zamiennika

Może się nieznacznie różnić od napięcia akumulatora oryginalnego, np. 11,4 V zamiast 10,8 V, co wynika z zastosowania ogniw o nieco wyższym napięciu. Różnica nie powinna jednak przekraczać 5 procent.

Pojemność

Oczywiście im większa, tym lepiej, bo akumulator będzie dłużej podtrzymywał zasilanie laptopa.

Gabaryty akumulatora

Często dużą pojemność można uzyskać tylko dzięki większym gabarytom, w efekcie akumulator może wystawać z tyłu obudowy. Jeśli ci to przeszkadza, wybierz jednak zamiennik o mniejszej pojemności.

Regeneracja

Innym sposobem na poprawę sprawności akumulatora jest regeneracja. Sprowadza się to do wymiany ogniw a także do zresetowania lub wymiany pamięci EPROM w kontrolerze zasilania. Metoda jest przydatna w laptopach, które są zabezpieczone przed zamiennikami. Tu również trzeba pamiętać o kilku detalach.

Ogniwa są niebezpieczne

Zwarcie ogniw Li-Ion czy nagrzanie do wysokiej temperatury może spowodować samozapłon lub nawet eksplozję. W dodatku nie wolno ich gasić wodą, a jedynie gaśnicami typu D przeznaczonymi do gaszenia pożarów metali palnych.

Wymiana EPROM

Jest to czynność skomplikowana. Z tego powodu (a także ze względu na własne bezpieczeństwo) lepiej zlecić regenerację akumulatora specjalistom w punkcie serwisowym.

Jakość ogniw

W sprzedaży są dostępne ogniwa wielu różnych producentów, kosztują po kilka złotych. Niemal wszystkie pochodzą z demontażu starych, nieużywanych akumulatorów, a ich stan trudno oszacować. Dlatego sprzedawca musi udzielić na nie rocznej gwarancji.

-----

Napięcie ogniw

Pojedyncze ogniwo ma najczęściej napięcie 3,7 V, ale czasami jest ono nieco niższe (3,6 V) lub nieco wyższe (3,8 V).

Napięcie akumulatora

Jest wielokrotnością napięcia ogniw, np. akumulatory 6-komorowe mają 6 ogniw łączonych równolegle w pary, a następnie pary są łączone szeregowo, co daje napięcie ok. 10,8 V.

Pojemność (mAh, Ah)

Często wyrażana w miliamperogodzinach (mAh), np. 5460 mAh, lub w amperogodzinach (Ah), np. 5,46 Ah. Określa, jaka wartość prądu może być dostarczona przez akumulator w jednostce czasu, niezależnie od napięcia zasilania.

Pojemność (Wh)

Pojemność uwzględniająca zarówno prąd, jak i napięcie zasilające, a więc "prawdziwą" wartość zgromadzonej w akumulatorze energii. Jest to iloczyn napięcia (np. 10,8 V) i prądu (np. 5,46 Ah), co daje wartość wyrażoną w watogodzinach (Wh), np. 59 Wh.