Väike-Õismäe w Estonii. Okrągłe osiedle wzorem radzieckiej myśli społecznej
A gdyby tak wybudować osiedle idealne, wedle wzorca najlepszej myśli społecznej? Najlepszej, czyli radzieckiej. Bo tylko taka funkcjonowała w latach 60. XX wieku na terenie Estońskiej SRR. Powstało wówczas w Tallinnie osiedle o owalnym kształcie, które spełniało normy bezpieczeństwa, miało być przyjazne dla rodzin i co również istotne, wyglądało nowocześnie.
Väike-Õismäe znajduje się w zachodniej części Tallinna. Pierwsze bloki zaczęto budować w tym miejscu w latach 60. XX wieku. Powstało kilkadziesiąt bloków mieszkalnych mieszczących 11,5 tysiąca mieszkań, w których docelowo miało zamieszkać 45 tysięcy Estończyków i Rosjan.
Autorom projektu osiedla przyświecała na owe czasy taka myśl społeczna, aby osiedle było bezpieczne dla dzieci, dostępne komunikacyjnie dla pracujących rodziców oraz z podstawową infrastrukturą na miejscu.
Bloki wybudowano na planie owalu. Centralną część stanowi sporej wielkości oczko wodne oraz tereny rekreacyjne - place zabaw, boiska do gry i park. W kolejnej linii od środka wybudowano sieć przedszkoli, szkoły podstawowe i dwa gimnazja.
Dalej mamy pierwszy rząd kilkunastopiętrowych bloków z "wielkiej płyty“, a następnie niższych pięciokondygnacyjnych. Parkingi dla mieszkańców znajdują się od zewnętrznej strony bloków. Tak samo przystanki komunikacji miejskiej.
Podstawowym założeniem było, aby wewnętrzna część osiedla była odcięta od głównego ruchu samochodowego, dzięki czemu rodzice ze spokojem mogliby wypuszczać dzieci do szkoły lub na podwórko, a oni sami jechać do pracy w innych częściach miasta.
Podobnym przykładem "troszczenia się o obywateli" było założenie architektoniczne w sowieckich blokach z lat 60. XX wieku, tzw. chruszczowkach. Kuchnia w mieszkaniach rzadko miała większą powierzchnię niż 4-6 metrów kwadratowych. Wszystko w trosce o gospodynie, aby zbyt dużo nie musiały chodzić i żeby wszystko w takiej kuchni było dosłownie pod ręką.
Wracając do Väike-Õismäe, osiedle w błyskawicznym czasie zaczęło zbierać laury nie tylko w samym ZSRR, ale także w Europie Zachodniej. Według konwencji paryskiej z 1972 roku stało się ono częścią światowego dziedzictwa, a w rozumieniu konwencji z Grenady z 1985 roku europejskim dziedzictwem architektonicznym. W XXI wieku władze Tallinna powzięły ochronę i zachowanie pierwotnego charakteru Väike-Õismäe.
Przeczytaj też: Lasnamäe. Mała Rosja w estońskim Tallinnie
