Najstarszy lód Alp odkryty. Zapis klimatu sprzed 12 tysięcy lat
W samym sercu Alp naukowcy odnaleźli kapsułę czasu. To lód sprzed 12 tysięcy lat. Rdzeń lodowy z Mont Blanc to pierwszy w Europie tak stary zapis klimatu, dokumentujący przejście od epoki lodowcowej do naszych czasów.
W masywie Mont Blanc naukowcy odkryli rdzeń lodowy, który sięga ostatniej epoki lodowcowej. Lód zawiera nienaruszony zapis klimatu sprzed co najmniej 12 tysięcy lat. To najstarszy znany lód w tym regionie i prawdziwa kapsuła czasu.
Rdzeń starszy niż pierwsze uprawy
40-metrowy rdzeń lodowy został wydobyty z lodowca Dôme du Goûter jeszcze w 1999 roku. Przez ponad 20 lat przeleżał w zamrażarce we Francji, zanim trafił do Desert Research Institute (DRI) w Nevadzie, gdzie poddano go precyzyjnej analizie.
- Po raz pierwszy mamy dość kompletny alpejski zapis chemii atmosferycznej i opadów, sięgający aż do okresu mezolitu - mówi Joe McConnell, dyrektor laboratorium DRI. - To pełne spektrum zmian naturalnych i antropogenicznych i to w samym centrum Europy, gdzie rozwinęła się znaczna część cywilizacji zachodniej - dodaje.
Pył z Sahary, sól z morza i ludzka działalność
W lodzie zachowały się cząstki aerozoli, m.in. pył pustynny, sól morska, sadza i ślady przemysłowego zanieczyszczenia.
- Rdzenie lodowe z lodowców mogą dostarczyć takich informacji, ale najwięcej mówią te, które powstają blisko źródła - wyjaśnia Michel Legrand, współautor badania.
Zaskoczyła ich zwłaszcza ilość pyłu. Aż ośmiokrotnie większa w epoce lodowcowej niż dziś. Modele klimatyczne zakładały co najwyżej podwojenie. Najprawdopodobniej odpowiadały za to masowe napływy pyłu z Sahary. Zmiany stężenia fosforu wskazują natomiast na rozwój i późniejszy zanik lasów, co z kolei powiązano z ociepleniem klimatu i działalnością człowieka.
Lokalna pamięć klimatu
Co ciekawe, lód z Mont Blanc daje dokładniejszy lokalny obraz niż odległe rdzenie arktyczne. - Ekscytujące jest to, że znaleźliśmy pierwszy alpejski rdzeń z nienaruszonym zapisem klimatu, który sięga przez cały dziesięciotysięczny okres ciepły i dalej, do zupełnie innego klimatu epoki lodowcowej - mówi Susanne Preunkert, uczestniczka wyprawy z 1999 roku.
Naukowcy planują teraz analizować dalsze wskaźniki historyczne, jak ołów czy arsen. - Jeśli naprawdę chcesz badać wszystkie możliwe stany klimatyczne, przeszłe i przyszłe, potrzebujesz modelu, który uchwyci prawdziwą zmienność klimatu. A żeby ocenić, jak dobre są modele, trzeba je porównać z obserwacjami. I tu właśnie wchodzą rdzenie lodowe - tłumaczy McConnell.
Źródło: Desert Research Institute
Publikacja: Michel Legrand et al, Alpine ice core record of large changes in dust, sea-salt, and biogenic aerosol over Europe during deglaciation, PNAS Nexus (2025). DOI: 10.1093/pnasnexus/pgaf186
