Kształt czaszki mamy po neandertalczykach

Ostatni wspólny przodek ludzi współczesnych i neandertalczyków żył ok. 530 000 lat temu, ale większość osób spoza Afryki ma w sobie trochę neandertalskiego DNA. Jest to wynik krzyżówek międzygatunkowych. Naukowcy szacują, że ok. 40 proc. genomu neandertalczyków pojawia się u ludzi współczesnych, przyczyniając się do depresji czy nawyków związanych z paleniem papierosów.

Co ciekawe, DNA neandertalczyków ma także wpływ na kształt naszych czaszek. Podczas gdy ludzie współcześni mają bardziej kulistą czaszkę, inne gatunki homininów (w tym neandertalczycy) mieli czaszkę bardziej wydłużoną, zbliżoną do kształtu małp naczelnych.

Aby dowiedzieć się, czy gen odpowiadający za spłaszczenie czaszki został odziedziczony przez nas od neandertalczyków, naukowcy wykonali tomografię komputerową 19 czaszek współczesnych ludzi i 7 czaszek neandertalczyków, tworząc coś na kształt odlewów ich mózgów. Chcieli w ten sposób zmierzyć, jak bardzo są one okrągłe. Wyniki zostały porównane do danych genetycznych i skanów z rezonansu magnetycznego (fMRI) prawie 4500 osób. Odkryto, że istnieją dwa geny związane z czaszką o bardziej neandertalskim kształcie - PHLPP1 i UBR4.

PHLPP1 kontroluje mielinę, substancję tłuszczową, która pokrywa neurony i jest bardzo ważna dla komunikacji dalekiego zasięgu w mózgu. Ludzie, którzy mają spłaszczoną czaszkę, wykazują szczególnie aktywną ekspresję genu w móżdżku. Z kolei wzmożoną aktywność genu UBR4 można znaleźć w skorupie jednego z regionów mózgu.

Wyniki sugerują, że PHLPP1 wyewoluował u ludzi współczesnych, aby wytworzyć dodatkową mielinę, a UBR4 rozwinął się, aby neurony rosły szybciej w skorupie. Te zmiany mogły pomóc ludziom współczesnym rozwinąć bardziej wyrafinowany język i dać im większe możliwości w wymyślaniu wydajniejszych narzędzi. Dzisiaj jednak wpływ tych neandertalskich genów na nasz organizm jest niewielki.