M-28 B – Bryza z Mielca na lotnisku w Balicach

Początki tej niepozornej konstrukcji sięgają pierwszej połowy lat 70-tych, kiedy to w Związku Radzieckim powstał pierwowzór Bryzy - An-28. Rosjanie oblatali prototyp samolotu w roku 1975, lecz ostatecznie nie zdecydowali się na podjęcie seryjnej produkcji. Została ona uruchomiona w Państwowych Zakładach Lotniczych w Mielcu, które licencję na budowę An-28 uzyskały w roku 1978. Pierwsza maszyna wzniosła się w powietrze cztery lata później. Oczywiście 22 lipca, czyli w dniu największego święta Polski Ludowej.  

Maszyny miały być produkowane głównie na eksport do ZSRR i początkowo „Wielki Brat” zamówił w Mielcu ok. 1200 samolotów, lecz pogarszająca się sytuacja gospodarcza sprawiła, że Rosjanie szybko zrezygnowali z zakupów. Mieleckie zakłady postanowiły w tej sytuacji dokonać modernizacji maszyny i spróbować szczęścia na Zachodzie. Samolot wyposażono m.in. w nowe silniki Pratt&Whitney i ulepszoną awionikę. Zmieniono też nazwę maszyny – źle kojarzące się oznaczenia Antonowa zastąpiono literą M. Tak narodził się M-28, który do produkcji trafił w dwóch wersjach, jako Skytruck i Bryza. Ulepszona maszyna znalazła nabywców m.in. w Wenezueli, Kolumbii i Wietnamie. Kilka sztuk trafiło też na wyposażenie lotnictwa wojskowego USA.   

Mały, ale wariat

Wojskowe samoloty M-28 Bryza występują w kilku różnych wersjach, w tym także w wariancie patrolowo-ratowniczym dla Marynarki Wojennej. Bryza może pełnić funkcję samolotu pasażerskiego, transportowego, sanitarnego lub desantowego. Na pokładzie maszyny można umieścić fotele dla  maksymalnie 18 osób lub ładunki o masie do 2300 kg. W wersji sanitarnej M-28 zmieści 6 par noszy, 8 miejsc siedzących dla lżej rannych i 3 fotele dla personelu. W roli samolotu desantowego, zabierze na pokład 17 skoczków. 

M-28 Bryza - lekki transportowiec Sił Powietrznych RP

Bryzy wyróżniają się za sprawą bardzo charakterystycznego, podwójnego usterzenia pionowego oraz dzięki stałemu podwoziu. Długość M-28 wynosi 13,1 m, a rozpiętość skrzydeł maszyny to 22,06 m. Samolot, w zależności od wersji, może wznieść się na maksymalną wysokość 6000 m i pokonać dystans wynoszący do 1500 km. Niezwykle ważną zaletą samolotu jest też zdolność krótkiego startu i lądowania na nieutwardzonych lądowiskach. Bryza napędzana jest przez dwa turbośmigłowe silniki, które potrafią rozpędzić ją do prędkości 355 km/h. Załogę maszyny stanowi dwóch pilotów.  

Bryzy z Balic

W Siłach Powietrznych samoloty Bryza wykorzystywane są m.in. przez 8 Bazę Lotnictwa Transportowego w Krakowie, która jest w posiadaniu 8 maszyn w wersji M-28B/PT Glass Cockpit. Samoloty te wyposażone są m.in. w cyfrową awionikę, system identyfikacji „swój-obcy”, radar pogodowy oraz systemy zapobiegające oblodzeniu. Nie zastosowano w nich jednak hermetyzowanej kabiny, przez co maksymalny pułap lotu wynosi 3600 m. Bryzy z 8 Bazy wykorzystywane są do szkolenia spadochroniarzy oraz do przewozu pasażerów i ładunków na terenie Polski oraz innych krajów Europy.

AN