O krok od e-zdrowia

Wizja powszechnego systemu e-zdrowia nabiera w Polsce realnych kształtów. Warto obserwować zwłaszcza prototypowe projekty - e-Receptę oraz Internetowe Konto Pacjenta. Oba powstały dzięki współfinansowaniu z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka oraz Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia (CSIOZ).

- Podpisana ustawa o systemie informatyzacji medycznej nakłada na placówki ochrony zdrowia obowiązek informatyzacji dokumentacji medycznej od 1 sierpnia 2014 roku. Szpitale i inne placówki ochrony zdrowia mogą wdrażać własne systemy informatyczne, jednak muszą one współpracować z systemem centralnym (P1). Aktualnie CSIOZ przygotowuje wytyczne, które pomogą placówkom medycznym wprowadzać standardy elektronicznej dokumentacji medycznej - powiedziała Magdalena Szkutnik, Asystent ds. administracyjno-finansowych w Unizeto Technologies.

Prototypowa wersja systemu e-Recept wprowadzona została w Lesznie i powiecie leszczyńskim w marcu 2011 roku. Testowały go 4 podmioty medyczne (16 lekarzy) oraz 17 aptek (36 farmaceutów). Wystawiono wówczas 14 400 recept elektronicznych - na 58 200 wszystkich recept zrealizowanych przez farmaceutów biorących udział we wdrożeniu prototypu.

Wprowadzenie elektronicznych recept do powszechnego użytku przyniesie wielkie korzyści zarówno dla pacjenta, lekarza, farmaceuty, jak i dla całego systemu ochrony zdrowia. Oznacza ono usprawnienie, przyspieszenie, ale i zabezpieczenie przepływu informacji medycznych. Zasada działania systemu jest prosta. E-Recepta to internetowy notatnik, zbierający wszystkie informacje o przepisanych i wykupionych lekach, uzupełnione o dodatkowe informacje medyczne. Dane wprowadzane są przez ośrodki zdrowia i apteki, które mogą być uzupełniane notatkami pacjenta i lekarza.

Co ważne, system umożliwia przechowywanie informacji o chorobach przewlekłych oraz przebytych schorzeniach. Gromadzone są także dane o uczuleniach na leki, co wyeliminować ma przepisanie szkodliwych specyfików w przyszłości. System zaalarmuje lekarza automatycznie w przypadku wystąpienia potencjalnego zagrożenia. Ponadto rozwiązanie pomoże w szybkim i bezpiecznym dobraniu zamienników danego leku. System e-Recept pomoże również w natychmiastowej weryfikacji prawa pacjenta do refundacji.

Nowy system zwiększa szybkość, sprawność, ale przede wszystkim, bezpieczeństwo obsługiwanych pacjentów. Lekarz przy wystawianiu recepty korzysta ze skatalogowanych informacji, eliminujących możliwość przepisania niewłaściwego leku, błędów w nazwie, wielkości opakowania, postaci medykamentu. Recepta w sposób bezbłędny i jednoznaczny zostaje odczytana przez farmaceutę, a jej zrealizowanie zostaje odnotowywane w systemie.

- E-Recepta, pomimo pewnych ograniczeń, pozytywnie przeszła przez etap pilotażowy. Projekt pokazał, że wdrożenie systemu elektronicznego redukuje do minimum niebezpieczeństwo wydania niewłaściwego leku, oraz przechwytywania danych o pacjencie - wyjawiła Magdalena Szkutnik.

Wprowadzenie e-Recepty wiąże się z dużymi oczekiwaniami środowiska, powiększanymi przez korzyści uzyskiwane w innych krajach. Pozytywne doświadczenia Anglii, Szwecji, Danii i Norwegii udowadniają, że informatyzacja ochrony zdrowia nie tylko jest możliwa, ale niesie ze sobą wiele zalet dla każdego pacjenta i pracownika służby zdrowia. Stosowanie elektronicznych recept jest, jak na razie, odnotowywane marginalnie w skali kraju - na 564 mln wypisanych w 2011 roku recept - 2,1 mln miało postać elektroniczną.

W październiku 2011 ruszył pilotażowy projekt Internetowego Konta Pacjenta (IKP). Oprogramowanie zostało wykonane, przygotowane, zainstalowane oraz wdrożone przez Unizeto Technologies.

IKP to kompleksowy system, gromadzący w jednym miejscu wszystkie najważniejsze informacje o zdrowiu pacjenta, takie jak skierowania, orzeczenia, opinie, zaświadczenia czy karty leczenia szpitalnego. To od pacjenta zależy zakres ich udostępniania danej placówce medycznej. Jeśli nie wyrazi on zgody na dostęp do nich - personel sam nie ma możliwości nieautoryzowanego wglądu.

- Wyzwaniem było dla nas stworzenie systemu, który łączy w sobie funkcjonalność, stabilność, ale i bezpieczeństwo przechowywanych danych. Z uwagi na wysoką poufność informacji o pacjencie - stanie zdrowia, przebytych chorobach czy przepisanych lekach, system gwarantować musi całkowitą pewność co do ochrony przesyłanych oraz archiwizowanych danych - kontynuowała Magdalena Szkutnik.

Główną zaletą wprowadzanego systemu jest bezpieczne zarchiwizowanie całości informacji o zdrowiu pacjenta w jednym miejscu. Przyjmujący pacjenta lekarz ma stały wgląd w historię choroby - przebyte zabiegi, uzyskane wyniki, zażywane leki. IKP umożliwia nawet systematyczne wprowadzanie pomiarów ciśnienia czy temperatury, jeśli pacjent zechce je wprowadzać. Lekarz wstawić może wszystkie wyniki badań wraz z komentarzem, wpisywać notatki z wizyty oraz skierowania na dalsze zabiegi medyczne.

Ciekawe udogodnienie stanowi także automatyczne powiadamianie o zbliżającej się dacie zabiegu, wizycie lekarskiej czy godzinie przyjmowania leku. Pacjent otrzymuje wiadomość SMS lub e-mail tuż przed oznaczoną w systemie datą albo godziną. IKP pozwala także na uzyskanie szybkiej, internetowej porady od lekarza oraz samodzielne zarejestrowanie się na wizytę.

System testowany jest w kilku krakowskich placówkach zdrowia, a jego zasięg ma być stale poszerzany o nowe jednostki. W systemie IKP znajdują się obecnie 42 zaakceptowane wnioski, a dalsze 200 czeka na rozpatrzenie.

Dostępne dotychczas na rynku systemy informatyczne, wykorzystywane w ochronie zdrowia, były niespójne i funkcjonowały niezależnie od siebie. Stanowiły one głównie inicjatywy prywatne jak - Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia (OSOZ), wprowadzony przez prywatną firmę KAMSOFT. Niezbędne jest jednak wypracowanie jednego, unikatowego, niezawodnego systemu o zasięgu ogólnopolskim.

Prężny rozwój hamowany jest głównie przez niepełne uwarunkowania prawne, np. traktujące informacje osobowe w połączeniu z medycznymi jako wrażliwe, niepodlegające przetwarzaniu dane. Pilotażowe projekty okazały się sukcesem, badanym pod kątem mocnych i słabych stron. Dzięki uzyskanym wynikom już niedługo oczekiwać możemy prawdziwej e-rewolucji w leczeniu, ochronie i promocji zdrowia.