RMF 24: Ludzkość mądrzeje... coraz wolniej
Od lat 80-tych minionego stulecia wiadomo, że ludzkość mądrzeje, przeciętny iloraz inteligencji IQ rośnie. Obserwacje Jamesa R. Flynna z Nowej Zelandii pokazały wtedy, że przeciętny wzrost IQ w krajach zachodnich wynosi 3 punkty na 10 lat. Najnowsze badania austriackich naukowców dowodzą, że tempo tego wzrostu w różnych krajach i różnych okresach czasu zmieniało się, a obecnie, od wielu lat spada. Pisze o tym w najnowszym numerze czasopismo "Perspectives on Psychological Science".
Przyczyny tak zwanego efektu Flynna były - od chwili ukazania się jego publikacji w 1984 roku - gorąco dyskutowane. Praca opublikowana przez wiedeńczyków rzuca na nie nowe światło. Naukowcy z UW przeanalizowali badania wyników testów IQ prowadzonych w latach 1909-2013 wśród blisko 4 milionów osób z 31 krajów. Okazało się, że tempo wzrostu w różnych krajach było różne i zmienne w czasie.
Na tej podstawie można stwierdzić, że do podniesienia IQ przyczyniały się między innymi: postęp technologiczny, poprawa wyżywienia, higieny, opieki zdrowotnej, a także podniesienie poziomu edukacji. Osłabienie wzrostu następowało w okresach wojen i kryzysów.
Jak mówi w rozmowie z RMF FM współautor pracy dr Jakob Pietschnig, do analizy wykorzystano około 270 prac, które na przestrzeni tych wszystkich lat w naukowy sposób opisywały zmiany IQ w różnych krajach. Ich analiza pokazała wyraźnie, że wzrost nie jest liniowy. W Europie znaczący spadek tempa wzrostu IQ nastąpił na przykład w czasach kryzysu i wojny, w latach 30-tych i 40-tych.
Również obecnie obserwuje się spadek tempa wzrostu, tym razem jednak przyczyny mogą być inne. Zdaniem Pietschniga, może to oznaczać, że korzystne działanie czynników, które tradycyjnie poprawiały nasze zdolności intelektualne, względnie maleje. Jeśli taki stan rzeczy miałby się utrzymywać, może się zdarzyć, że wzrost IQ w ciągu następnych dekad w ogóle ustanie a efekt Flynna może się nie tylko zatrzymać, ale nawet odwrócić. Współautor pracy podkreśla, że nie ma na przykład dowodów, by opóźniała nam rozwój masowa komputeryzacja naszego życia, ale przyznaje, że nie można tego wykluczyć.
