Sonda Cassini obserwuje pogodę na Tytanie
Sonda Cassini orbitująca wokół Saturna, bada księżyce tej najbardziej charakterystycznej planety w Układzie Słonecznym. Szczególnie interesujące procesy mają teraz miejsce na Tytanie.
Sonda Cassini znajduje się na orbicie Saturna od 2004 roku i dotarła tam tuż po przesileniu zimowym w tym systemie. Misja przetrwała równonoc (sierpień 2009) i zakończy się na dwa lata przed przesileniem letnim. Tak długi czas przebiegu pozwala na obserwację dynamiki atmosfery Tytana pod wpływem zmiennego, rocznego nasłonecznienia.
Od początku tej dekady w atmosferze największego księżyca Saturna zachodzą zmiany. Półkula południowa Tytana ochładza się, jest mniej nasłoneczniona niż półkula północna. Powietrze, które wcześniej wznosiło się znad bieguna południowego (ciśnienie malało), teraz zaczyna zstępować. Rośnie ciśnienie. Na półkuli północnej zachodzi odwrotny proces.
W trakcie przesilenia zimowego, ciepłe powietrze unosiło się znad bieguna południowego i przemieszczało wysoko w atmosferze nad biegun północny. Tam ulegało schłodzeniu i opadało, tworząc warstwy chmur. Strefa między jednym biegunem Tytana a drugim, przez występowanie właściwie jednej komórki cyrkulacji, jest analogiczna do ziemskiego równikowego pasu ciszy, gdzie występują obfite, tropikalne deszcze. Na Tytanie także pojawiają się tam burze, aczkolwiek ich przebieg i zasięg różni się od ziemskich odpowiedników. Są znacznie rozleglejsze, obiegają cały księżyc i pada z nich metanowy deszcz.
Chmury na północy zanikają, pojawiają się na południu. Dodatkowo, nad biegunem południowym Tytana, dostrzeżono wir (cyklon) w trakcie rozrostu. Powstał najprawdopodobniej przez kompresję opadającego, zimnego powietrza.
W wyższych warstwach atmosfery, (600-700 km nad powierzchnią), tworzą się także złożone cząstki organiczne, takie jak benzen czy cyjanowodór. "Rozrzedzają" one nieprzeniknioną mgłę okrywającą Tytana. Opadną następnie w okolice bieguna południowego.
Jakich różnic spodziewać się między pionowymi ruchami atmosfery między północną a południową zimą? Czy obecność jezior i mórz na biegunie północnym księżyca znacząco oddziałuje na cyrkulacje powietrza? Te informacje otrzymamy już w najbliższych latach, ponieważ sonda Cassini do 2017 roku będzie orbitować przy Saturnie i jego księżycach.
Źródła (NASA/JPL, ESA)
Szymon Moliński
