Starożytni Majowie filtrowali wodę
Czysta woda jest kluczowa do rozwoju każdej cywilizacji. Starożytni Grecy, Egipcjanie i Rzymianie filtrowali wodę. Pisma sanskryckie sięgające 2000 r. p.n.e. wspominają o metodach uzdatniania wody. Teraz archeolodzy odkryli, że Majowie robili to samo, a ich systemy filtrowania były niezwykle skuteczne.
W zbiorniku wodnym niegdyś największego miasta Majów - Tikal - którego ruiny rozpadają się dzisiaj w lesie deszczowym dzisiejszej Gwatemali, archeolodzy odkryli zeolit i kwarc. Są to minerały, które naturalnie tu nie występują, ale są znane z tego, że skutecznie usuwają zanieczyszczenia z wody. Mowa o mikroorganizmach, metalach ciężkich i związkach azotu.
Zeolit i kwarc są tak skuteczne, że są stosowane w systemach filtracji wody do dziś. - Interesujące jest to, że system ten byłby skuteczny co dziś. Majowie odkryli go natomiast już 2000 lat temu - powiedział Kenneth Barnett Tankersley z Uniwersytetu w Cincinnati.Szczególnie interesujący jest zeolit. To naturalny krystaliczny związek krzemu i aluminium, połączony za pomocą wspólnych atomów tlenu, tworzący otwartą sieć krystaliczną. Ma doskonałe właściwości absorpcyjne i jonowymienne, co czyni go skutecznym w filtrowaniu wody.Chociaż starożytni Grecy i Rzymianie używali go jako pucolana - składnik cementu do konstrukcji wodnych (jak mosty i akwedukty) - archeolodzy uważali, że zeolit nie był używany do filtracji wody aż do początku XX wieku.System filtracji w Tikal jest najstarszym znanym przykładem oczyszczania wody na półkuli zachodniej. Jest to także najstarsze znane zastosowanie zeolitu do dekontaminacji wody pitnej na świecie.Posiadanie czystej wody miało ogromne znaczenie dla Majów, a szczególnie dla Tikal. Jedynym źródłem wody w mieście było 10 zbiorników. Ze względu na dużą liczbę ludności i bardzo zmienny klimat, który przechodził okresy sezonowej suszy, woda pitna Majów była podatna na zanieczyszczenie zarówno mikrobami, jak i siarczkiem rtęci (pigmentem często używanym przez Majów).Z tego powodu Majowie dbali o to, by utrzymać swoją wodę pitną w czystości. Zespół Tankersleya zbadał trzy największe zbiorniki w starożytnym mieście, a także miejscowy lej krasowy jako kontrolę.Odkrycia dokonano w zbiorniku Corriental, który jest ważnym źródłem wody pitnej dla mieszkańców Tikal i jednym z największych zbiorników wodny pitnej używanych przez Majów od tysiąca lat. Na dnie zbiornika znaleziono zeolit i gruboziarnisty piasek kwarcowy.Zeolit znaleziono tylko w zbiorniku Corriental - nie ma mowy, żeby był tam w momencie, gdy zbiornik został wykopany. Minerał ten został wydobyty z miejsca położonego ok. 30 km na północny-wschód od Tikal. To właśnie tam, skały wulkaniczne tworzą warstwę wodonośną, która zapewnia wyjątkowo czystą wodę. Naukowcy porównali go z kwarcem zebranym z tego samego miejsca i potwierdzono, że to dwie zbliżone do siebie substancje. Zastosowano datowanie radiowęglowe do określenia wieku osadu - pochodzi o z czasów między 2185 a 965 lat temu.Nie ma pewności, czy system filtracji Majów faktycznie działał, ale naukowcy twierdzą, że tak właśnie było.
