Starożytni Majowie filtrowali wodę
Czysta woda jest kluczowa do rozwoju każdej cywilizacji. Starożytni Grecy, Egipcjanie i Rzymianie filtrowali wodę. Pisma sanskryckie sięgające 2000 r. p.n.e. wspominają o metodach uzdatniania wody. Teraz archeolodzy odkryli, że Majowie robili to samo, a ich systemy filtrowania były niezwykle skuteczne.
W zbiorniku wodnym niegdyś największego miasta Majów - Tikal - którego ruiny rozpadają się dzisiaj w lesie deszczowym dzisiejszej Gwatemali, archeolodzy odkryli zeolit i kwarc. Są to minerały, które naturalnie tu nie występują, ale są znane z tego, że skutecznie usuwają zanieczyszczenia z wody. Mowa o mikroorganizmach, metalach ciężkich i związkach azotu.
Zeolit i kwarc są tak skuteczne, że są stosowane w systemach filtracji wody do dziś.
- Interesujące jest to, że system ten byłby skuteczny co dziś. Majowie odkryli go natomiast już 2000 lat temu - powiedział Kenneth Barnett Tankersley z Uniwersytetu w Cincinnati.
Szczególnie interesujący jest zeolit. To naturalny krystaliczny związek krzemu i aluminium, połączony za pomocą wspólnych atomów tlenu, tworzący otwartą sieć krystaliczną. Ma doskonałe właściwości absorpcyjne i jonowymienne, co czyni go skutecznym w filtrowaniu wody.
Chociaż starożytni Grecy i Rzymianie używali go jako pucolana - składnik cementu do konstrukcji wodnych (jak mosty i akwedukty) - archeolodzy uważali, że zeolit nie był używany do filtracji wody aż do początku XX wieku.
System filtracji w Tikal jest najstarszym znanym przykładem oczyszczania wody na półkuli zachodniej. Jest to także najstarsze znane zastosowanie zeolitu do dekontaminacji wody pitnej na świecie.
Posiadanie czystej wody miało ogromne znaczenie dla Majów, a szczególnie dla Tikal. Jedynym źródłem wody w mieście było 10 zbiorników. Ze względu na dużą liczbę ludności i bardzo zmienny klimat, który przechodził okresy sezonowej suszy, woda pitna Majów była podatna na zanieczyszczenie zarówno mikrobami, jak i siarczkiem rtęci (pigmentem często używanym przez Majów).
Z tego powodu Majowie dbali o to, by utrzymać swoją wodę pitną w czystości. Zespół Tankersleya zbadał trzy największe zbiorniki w starożytnym mieście, a także miejscowy lej krasowy jako kontrolę.
Odkrycia dokonano w zbiorniku Corriental, który jest ważnym źródłem wody pitnej dla mieszkańców Tikal i jednym z największych zbiorników wodny pitnej używanych przez Majów od tysiąca lat. Na dnie zbiornika znaleziono zeolit i gruboziarnisty piasek kwarcowy.
Zeolit znaleziono tylko w zbiorniku Corriental - nie ma mowy, żeby był tam w momencie, gdy zbiornik został wykopany. Minerał ten został wydobyty z miejsca położonego ok. 30 km na północny-wschód od Tikal. To właśnie tam, skały wulkaniczne tworzą warstwę wodonośną, która zapewnia wyjątkowo czystą wodę. Naukowcy porównali go z kwarcem zebranym z tego samego miejsca i potwierdzono, że to dwie zbliżone do siebie substancje. Zastosowano datowanie radiowęglowe do określenia wieku osadu - pochodzi o z czasów między 2185 a 965 lat temu.
Nie ma pewności, czy system filtracji Majów faktycznie działał, ale naukowcy twierdzą, że tak właśnie było.
