HDR - test High Dynamic Range w grach i filmach

Zastosowanie technologii poszerzonego zakresu tonalnego (HDR) pozwala na zachowanie kontrastu oraz kolorów oryginalnej produkcji w dużo większym stopniu. Wyświetlacz zgodny z HDR jest w stanie odebrać większą ilość informacji o kolorach i kontraście, a następnie przetworzyć je na obraz lepszej jakości - dzięki poszerzonemu zakresowi tonalnemu jest on o wiele bardziej zbliżony do rzeczywistości widzianej przez ludzkie oko.

Dotychczasowe wyświetlacze SDR miały ograniczoną jasność do ok. 100cd/m2, ponieważ ograniczenia techniczne ekranu nie pozwalały na uzyskanie lepszego wyniku.  Technologia HDR zmienia to podejście i ustala maksymalną jasność znacznie, znacznie wyżej - nawet do 10 000cd/m2. Dzięki wprowadzeniu takich zmian na poziomie norm, treść, która trafi na nasz ekran nie będzie nadmiernie jaskrawa i męcząca dla zmysłu wzroku. Jedynie detale, zakodowane jako najjaśniejsze zyskają na intensywności. Dzięki temu obraz będzie bliższy temu rzeczywistemu.

Obecne standardy pozwalają zapisać obraz o jasności do 10 000cd/m2. Konsorcjum UHD Alliance, nadaje swój certyfikat Ultra HD Premium wyświetlaczom mającym potencjał 1000cd/m2. To dziesięciokrotnie mniej niż maksimum, ale także dziesięciokrotnie więcej niż to, co przez lata oferowali producenci telewizyjni. Większość z nich wciąż oferuje treści w standardowym zakresie tonalnym, co oznacza, że podczas procesów związanych z postprodukcją, dystrybucją oraz wyświetlaniem, następuje częściowa utrata informacji o oryginalnym obrazie.

Na rynku znajdziemy dwa standardy HDR -  HDR10 i Dolby Vision Różnica pomiędzy dwoma standardami HDR sprowadza się do tego, że HDR10 (częściej występujący) narzuca jedną wartość jasności reżyserskiej dla całego filmu, a bogatszy Dolby Vision precyzuje ją niezależnie dla każdej klatki. W praktyce oznacza to, że jeśli reżyser pracował na wyświetlaczu o naprawdę dużym potencjale, to nasz telewizor będzie stale wyświetlał znaczną część obrazu ze skompresowanymi i przyciemnionymi przejściami tonalnymi (by potencjalnie nie zlały się w jednolitą plamę). Problem w tym, że w filmie może być wiele scen, które wcale nie wykraczałyby ponad możliwości konkretnego telewizora, ale pojedyncza wartość jasności monitora reżyserskiego nie pozwoli tego stwierdzić.

LG wprowadza nową linię telewizorów OLED TV 4K, które wykorzystują takie standardy technologii jak HDR Dolby Vision.

W całkowicie innej sytuacji znajdujemy się w przypadku Dolby Vision. Tu precyzyjnie określona wartość szczytowej jasności, przypisana do każdej, pojedynczej klatki obrazu, pozwoli wykorzystać maksymalny potencjał w każdej scenie. Ewentualna kompresja tonów i przyciemnienie nastąpi wyłącznie tam gdzie to konieczne, zachowując możliwie dużą ilość szczegółów.

Przede wszystkim od wspomnianej jasności - czym większa, tym lepiej. Problem polega na tym, że pomimo standaryzacji technologii HDR, efekt High Dynamic Range różni się zależnie od modelu i marki telewizora, ustawień ekranu, sposobu podłączenia i samego sygnału. Nie da się, niestety, porównać jednego telewizora z drugim. Albo inaczej. Oczywiście można to zrobić, ale jednoznacznie stwierdzenie "kto ma najlepszy HDR" i jak wygląda "prawdziwy" HDR - nie jest możliwe. Dlatego do naszych testów postanowiliśmy wybrać telewizory OLED marki LG, sprzęt wspierający oba standardy HDR, telewizor - dzięki matrycy OLED - gwarantujący naprawdę niezła jakość kolorów i obrazu (test jednego z telewizorów LG OLED można znaleźć tutaj). Podczas tego testu korzystaliśmy z telewizora LG OLED 65E6V - cena około 21 000 zł.

Zacznijmy od filmów, a konkretnie aplikacji Netflix. W przypadku Web OS (system wykorzystywany w Smart TV LG), aplikacja Netfliksa wykorzystuje Dolby Vision. Filmy wspierające HDR będą miały stosowny opis w menu. Różnice w jakości obrazu? Są znaczące i dobrze je widać, szczególnie w przypadku produkcji kręconych z myślą o  wykorzystaniu HDR. Przykłady? Serial "Marco Polo" - różnie pomiędzy wersją z HDR (Dolby Vision) a wersją bez HDR są znaczące.

W momencie włączenia wideo wspierającego HDR, w menu telewizora pojawią się trzy możliwe opcje ustawień (jasny, wyraźny, naturalny), wybrana opcja ma wpływ na poziom jasności ekranu i oddanie kolorów. Wiele zależy od filmu, jaki oglądamy. Przykładowo w drugim sezonie serialu "Daredevil", lepiej korzystać z ustawienia HDR wyraźny. Jak wspomnieliśmy wcześniej - czasami trzeba pobawić się ustawieniami HDR w telewizorze, aby uzyskać najlepszy efekt. 

Do telewizora LG OLED E6 podłączyliśmy również odtwarzacz Ultra HD firmy Panasonic. Na telewizorze obejrzeliśmy fragmenty filmu "Człowiek ze stali" w wersji 4K UHD. HDR (i telewizor LG) sprawdził się bardzo dobrze, oferując żywsze i głębsze kolory. Szeroka rozpiętość tonalna oferowana przez HDR w filmach robi różnicę, ale - raz jeszcze - wszystko zależy od produkcji. W przypadku filmu "Exodus" efekt HDR nie jest już tak dobry - jest to wina samej produkcji, nie telewizora, na którym go oglądamy.

Podsumowując. Da się zaobserwować, że HDR w filmach i serialach ma potencjał, ponieważ jednak realizujący filmy nadal uczą się, jak z niego korzystać, nie można liczyć na wykorzystanie jego pełnego potencjału w każdej produkcji. Przynajmniej w tym momencie - w 2017 roku zapewne ulegnie to zmianie. .

Ponieważ LG przygotowało specjalną promocję dla osób kupujących OLED-y - darmowego Xbox One S (konsola wspierająca HDR i materiały wideo w 4K), sprawdziliśmy zatem, jak sprawuje się HDR w grach właśnie od Xboksa One. Każdy, kto zdecyduje się na zakup jednego z telewizorów LG OLED 4K z linii na 2016 rok (OLED55B6J, OLED65B6J, OLED55C6V, OLED65C6V oraz OLED65E6V) do 31 grudnia, otrzyma za darmo konsolę Xbox One S 500GB z grą Minecraft i 6-miesięcznym dostępem do usługi Xbox Live Gold (więcej informacji w tym materiale).Na początku musimy jednak wyjaśnić jedną kwestię - kwestię czwartego tryb HDR. LG powoli wprowadza do telewizorów z HDR-em - przy pomocy aktualizacji oprogramowania - czwarty tryb o nazwie HDR Gra. Dzięki niemu udało się zmniejszyć opóźnienie (intup lag) do 34 ms. Obecnie niektórzy klienci, którzy zakupili OLED-y LG narzekali na zbyt wysokie opóźnienie w trybie HDR podczas grania (problem ten nie pojawia się w przypadku grania bez HDR). Aktualizacja skutecznie to zmienia. Update będzie regularnie wprowadzany do kolejnych modeli. Więcej o tej konkretnej kwestii można przeczytać w serwisie Hdtvpolska (link tutaj). Wróćmy do wrażeń z grania na Xboksie One S w HDR.

Podczas testów sprawdziliśmy dwa tytuły na Xboksa One S wykorzystujące HDR (konsola wykorzystuje HDR10, podobnie jak PS4 Pro) - "Forza Horizon 3" (recenzja tutaj) i "Gears of War 4" (recenzja tutaj). Obie pozycje bardzo dobre. Forza Horizon doskonale radzi sobie w wersji HDR, oferując lepsze, bardziej naturalne kolory. Wystarczy spojrzeć na niebo, aby od razu zobaczyć różnicę w stosunku do wersji bez HDR. Sami twórcy Horizon 3 twierdzą, że dopiero wersja HDR pokazuje prawdziwy potencjał ich gry. A "Gears of War 4"? Gra w HDR nie robi aż tak dużego wrażenia, co Horizon 3, ale nadal widać skok w porównaniu do "normalnej" wersji.

PlayStation 4 oraz PlayStation 4 Pro wspierają HDR, dodatkowo to drugie urządzenie potrafi uruchomić gry w rozdzielczości wyższej niż 1080p, oferując rozdzielczość aż do natywnego 4K. Podczas testów uruchomiliśmy takie gry jak: "Uncharted 4", "The Last of Us" i "Infamous: Second Son" - wszystkie trzy oprócz podwyższonej rozdzielczości gwarantują wsparcie dla HDR. Efekty? Dobre, różnica jest widoczna przysłowiowym "gołym okiem".  Dodatkowo, OLED od LG bardzo dobrze sprawdza się w przypadku PS4 Pro nawet bez HDR, dostarczając świetne kolory i obraz o rozdzielczości aż do natywnego 4K.