Jak czytać PESEL? 11 cyfr, które są z nami przez całe życie
PESEL to ciąg cyfr, który identyfikuje nas przez całe życie. Często znamy je na pamięć, bo podajemy je u lekarza, w aptece, w urzędzie, w banku i w wielu innych sytuacjach. Robimy to odruchowo, często nie zdając sobie sprawy, że jest to kod, z którego można wyczytać o nas wiele danych. Wyjaśniamy, jak czytać PESEL i co oznaczają jego kolejne cyfry.
Spis treści:
Co to jest PESEL?
PESEL to kod cyfrowy, który pozwala nas zweryfikować i zidentyfikować. Nadawany jest podczas rejestracji dziecka w Urzędzie Stanu Cywilnego i nie zmienia się przez całe życie. Są dane osobowe, które można zmienić - adres zameldowania, nazwisko, a nawet imię. W PESEL-u zaklęte są informacje na nasz temat, których zmienić się nie da. Należą do nich na przykład data urodzenia czy płeć. Ten numer jest zapisany w każdym dowodzie osobistym.
Numer PESEL nadawany jest z urzędu i automatycznie każdemu dziecku urodzonemu i rejestrowanemu w Polsce. Dotyczy to dzieci obywateli Polski lub Unii Europejskiej oraz w uzasadnionych przypadkach dzieci osób spoza Unii, które urodziły się na terenie Polski. Są jednak sytuacje, w których o PESEL trzeba wystąpić. Dotyczy to Polaków, którzy wracają z emigracji i nigdy nie mieli nadanego numeru PESEL, a także cudzoziemców, którzy chcą osiedlić się w Polsce.
Jak czytać PESEL? Każda cyfra ma znaczenie
PESEL to ciąg jedenastu cyfr, z których każda ma znaczenie. W pierwszych sześciu zakodowana jest nasza data urodzenia, w przedostatniej natomiast - płeć. Pozostałe cyfry to tak zwane cyfry porządkowe, istnieją po to, aby żaden pesel się nigdy nie powtórzył. Numer PESEL można więc schematycznie zapisać i czytać tak:
RRMMDDPPPPK
W tym schemacie:
- RR - ostatnie dwie cyfry roku urodzenia;
- MM - miesiąc urodzenia;
- DD - dzień urodzenia;
- PPPP - cyfry porządkowe, z których ostatnia oznacza płeć
- K - cyfra kontrolna.
Ostatnia cyfra porządkowa (P) służy do określania płci. Kobietom przyporządkowane są cyfry parzyste 2, 4, 6, 8 oraz 0, mężczyznom nieparzyste - 1, 3, 5, 7, 9.
Przykładowo zatem PESEL 780203PPP6K należy do kobiety, która urodziła się 3 lutego 1978 roku, a PESEL 871115PPP3K - do mężczyzny, który urodził się 15 listopada 1987 roku.
Dlaczego PESEL urodzonych po 1999 roku jest inny?
Każda osoba, która ma PESEL uzyskany po 1999 roku może się zdziwić powyższymi wyjaśnieniami. U niej dzień miesiąca będzie oznaczony inaczej. Jest tak dlatego, by odróżnić numery PESEL osób urodzonych w różnych stuleciach. U tych, którzy urodzili się w 1921 roku i u tych, którzy urodzili się w 2021 roku, pierwsze dwie cyfry numeru identyfikacyjnego są takie same, bo oznaczają one dwie ostatnie cyfry roku urodzenia. Aby odróżnić te osoby, do cyfr oznaczających miesiąc urodzenia dodaje się liczbę 20. Stąd trzecia i czwarta cyfra PESEL-u oznaczająca miesiąc u osób urodzonych po 1999 roku będą wyglądały tak:
- styczeń - 21;
- luty - 22;
- marzec - 23;
- kwiecień - 24;
- maj - 25;
- czerwiec - 26;
- lipiec - 27;
- sierpień - 28;
- wrzesień - 29;
- październik - 30;
- listopad - 31;
- grudzień - 32.
Podobnie będzie z osobami, które urodzą się w kolejnym stuleciu, czyli po roku 2099. W ich przypadku cyfry oznaczające miesiąc będą powiększone o liczbę 40.
Czytaj też:
