Nowe księżyce Jowisza

Wokół wszystkich gazowych gigantów naszego Układu Słonecznego krąży wiele różnej wielkości księżyców. Największe z nich mają rozmiary porównywalne z najmniejszymi planetami naszego układu planetarnego, jednak znakomita większość tych obiektów jest bardzo mała.

Rozmiary małych księżyców zwykle liczy się w dziesiątkach kilometrów. Tak małe księżyce są trudne do odkrycia za pomocą ziemskich teleskopów, i zwykle są odkrywane podczas misji kosmicznych, które odwiedzają te planety. Tak też się stało w przypadku Jowisza, Saturna, Urana oraz Neptuna - mniejsze księżyce tych planet zostały odkryte podczas misji Pioneer, Voyager, a następnie Galileo i Cassini.

Czasem odkrycia są wykonywane za pomocą ziemskich obserwatoriów. W lipcu 2018 astronomowie poinformowali o odkryciu aż 12 małych księżyców Jowisza. Do odkrycia doszło “przy okazji", gdyż astronomowie w tym przypadku poszukiwali obiektów w zewnętrznym Układzie Słonecznym. Co ciekawe, cały proces potwierdzenia tych obiektów oraz ich orbit zajął rok. Przez tak długi czas astronomowie badali ruch nieznanych wcześniej małych księżyców. Ich szacowana wielkość wynosi nie więcej, niż kilka kilometrów.

Dziewięć z nowych, małych księżyców należy do oddzielnej grupy obiektów, które krążą wokół Jowisza w przeciwnym kierunku, niż obraca się ten gazowy gigant. Astronomowie zauważyli, że są one pogrupowane w trzy mniejsze populacje, co sugeruje, że w przeszłości powstały wskutek fragmentacji trzech większych obiektów. Te małe księżyce krążą wokół Jowisza z okresem około dwóch lat.

Dwa inne, nowe księżyce krążą bliżej Jowisza. Krążą one w tym samym kierunku, co obrót Jowisza. Prawdopodobnie są one także fragmentami większego obiektu. Obieg tych dwóch księżyców dookoła Jowisza zajmuje około roku.

Ostatni z odkrytych księżyców stanowi pewną ciekawostkę. Obiekt otrzymał nieformalną nazwę “Valetudo". Jest to najmniejszy ze znanych księżyców Jowisza, o średnicy zaledwie około jednego kilometra. Krąży on po bardziej eliptycznej orbicie o większym nachyleniu, “od czasu do czasu" odwiedzając przestrzeń, w którym krąży grupa dziewięciu nowych księżyców . Obieg tego małego księżyca wokół Jowisza zajmuje około półtora roku. Jest możliwe, że ten księżyc jest pozostałością po dawnej grupie większych obiektów, z których wskutek m.in. kolizji wykształciły się inne mniejsze księżyce.

Nowe odkrycia mogą poszerzyć naszą wiedzę na temat procesów zachodzących podczas formowania się i migracji Jowisza w Układzie Słonecznym. Takie obiekty mogą dostarczyć też informacji na temat dynamiki procesów zachodzących u “współczesnego" Jowisza.