Rozbłyski FRB (Fast Radio Bursts) - coraz bliżej rozwiązania ich zagadki?
Międzynarodowy zespół naukowców uważa, że za szybkie rozbłyski radiowe odpowiadają bardzo silne pola magnetyczne. Czy jesteśmy bliżej rozwiązania zagadki rozbłysków FRB?
Astronomów od dekad fascynują energetyczne zjawiska, takie jak rozbłyski naszego Słońca czy innych gwiazd, nowe, supernowe, emisje pulsarowe czy też rozbłyski promieniowania gamma. Do dziś każde z tych zjawisk kryje wiele tajemnic, które wciąż czekają na naukowe wyjaśnienia.
Do tej listy można również dopisać tzw. rozbłyski Lorimera, w których istnienie jeszcze kilka miesięcy temu powątpiewało wielu astronomów. Inna nazwa tych rozbłysków to “Fast Radio Bursts” (FRB). Historia tego zjawiska rozpoczyna się w 2007 roku, kiedy to za pomocą radioteleskopu Parkes Radio Telescope (PRT) w Australii zarejestrowano pierwszy bardzo energetyczny i krótki rozbłysk. Sygnał trwał zaledwie 5 milisekund, ale spektrum tego rozbłysku było „rozciągnięte” na szeroki zakres częstotliwości. Sugerowało to interakcję z kosmiczną materią wyemitowanego promieniowania podczas podróży na przestrzeni milionów lub nawet miliardów lat świetlnych i jednocześnie bardzo energetyczną naturę zjawiska.
Do dziś zarejestrowano jedynie kilkadziesiąt FRB. Wciąż dość niewiele o nich wiadomo, a próby wyjaśnienia tych zjawisk nie przekonują jeszcze środowiska naukowego. Powstają nawet bardziej “egzotyczne” teorie, jak na przykład powiązanie FRB z lotami międzygwiezdnymi innych cywilizacji. Większość teorii próbuje wyjaśnić zagadkę FRB za pomocą naturalnych zjawisk.
Międzynarodowa grupa naukowców pod przewodnictwem D. Michilli z Uniwersytetu w Amsterdamie uważa, że za FRB odpowiadają silne pola magnetyczne. Mowa tutaj o ekstremalnie silnych polach magnetycznych, szczególnie wokół czarnych dziur lub gwiazd neutronowych. Kluczem do wyjaśnienia zagadki FRB są obserwacje źródła FRB 121102, które zlokalizowano w jednej z karłowatych galaktyk, położonych z dala od Drogi Mlecznej.
Rozbłyski ze źródła FRB 121102 miały różne charakterystyki: czasem miały długość zaledwie kilkudziesięciu mikrosekund, czasem długość liczoną w milisekundach z kilkoma maksimami. Cechą wspólną okazała się być polaryzacja fotonów z tych rozbłysków – pomiar polaryzacji wykazał, że FRB powstają w bardzo silnym polu magnetycznym. Co więcej, bardzo krótki czas rozbłysku sugeruje, że przestrzeń w której powstał FRB miał bardzo małe rozmiary, być może rzędu nawet kilkunastu kilometrów.
Grupa D. Michilli uważa, że kombinacja masywnej czarnej dziury i krążącej wokół gwiazdy neutronowej może być źródłem FRB. Są także inne możliwości, choćby młodej, szybko obracającej się gwiazdy neutronowej “zanurzonej” w pozostałości po supernowej. Dalsze obserwacje FRB są z pewnością potrzebne, by wyjaśnić zagadkę tych wyjątkowo energetycznych zjawisk.
