Co skrywa Wielki Kanion? Nowe ustalenia naukowców

Wielki Kanion Kolorado w stanie Arizona w USA to miejsce wyjątkowe. Chodzi tu nie tylko o spektakularne widoki, ale przede wszystkim o to, że formacja ta skrywa klucz do zrozumienia historii naszej planety. Rozciągający się na ponad 446 kilometrów, osiągający głębokość niemal dwóch kilometrów i w najszerszym miejscu mierzący 29 km kanion jest tym samym największym przełomem rzeki na świecie.

Tworzące kanion warstwy skalne o różnych odcieniach i właściwościach pełne są skamieniałości, a także śladów po miejscach, które zamieszkiwali dawni ludzie. Formowanie się kanionu sięga milionów lat wstecz, a to czyni go jednym z najbogatszych źródeł wiedzy o procesach geologicznych na przestrzeni dziejów. Co jakiś czas naukowcy dokonują tutaj kolejnych ciekawych znalezisk. Teraz pojawiła się informacja, że nowe odkrycia prowadzą do tego, iż "geolodzy przepisują podręczniki".

Zespół naukowców z Uniwersytetu Stanowego Utah oraz kilku innych amerykańskich uczelni wykorzystał współczesne modele stratygraficzne i paleontologiczne, oraz nowoczesne technologie, aby poznać kolejne tajemnice Wielkiego Kanionu. Badacze bazowali na przełomowych ustaleniach Edwina Dinwiddie McKee, który prowadził badania nad zapisem osadowym Wielkiego Kanionu. Naukowiec, który żył w latach 1906-1984, badał i dokumentował zwłaszcza Grupę Tonto (nazwa zespołu powiązanych warstw osadowych z okresu kambru - 542-489 mln lat temu). Jego dokonania wpłynęły na pokolenia geologów.

- Grupa Tonto przechowuje skarbnicę warstw osadowych i skamieniałości, które dokumentują "eksplozję kambryjską" sprzed około 540 milionów lat, kiedy to pierwsze kręgowce i zwierzęta o twardych skorupach szybko się rozmnożyły, a poziom mórz podniósł się, otaczając kontynenty z pojawiającym się życiem morskim - powiedział Carol Dehler, profesor na Uniwersytecie Stanowym Utah. - McKee zachwycał się tym przełomowym okresem geologicznym, ale nie miał wiedzy na temat tektoniki płyt ani globalnych zmian poziomu mórz, a jego idee były często odrzucane przez ówczesną społeczność naukową.

Ustalenia McKee przeanalizowane z nowymi metodami badawczymi i wsparte przez nowe technologie pozwoliły rzucić więcej światła na te sekrety Wielkiego Kanionu. Badając osady z dna tej niezwykłej formacji i analizując skały Grupy Tonto, naukowcy byli w stanie przygotować zaktualizowany wgląd w okres kambryjski Wielkiego Kanionu.

- Wielki Kanion to epicki Kamień z Rosetty dla geologii - mówią naukowcy. - A my pomagamy dalej go rozszyfrowywać. Ponieważ skały Wielkiego Kanionu rejestrują globalne zmiany klimatu i ruchy tektoniki, nasza praca pomaga nam zrozumieć warstwy, które zostały osadzone na całym świecie w okresie kambru.

Badania Grupy Tonto można zdaniem naukowców porównać do pracy detektywa na miejscu zbrodni.

- Można dostrzec wskazówki i rozróżnić przynajmniej część tego, co się wydarzyło - powiedział James Hagadorn z Muzeum Przyrody i Nauki w Denver. - Jednak ustalenie, jak to się stało i jaka była kolejność zdarzeń, wymaga czasu i wysiłku. Podobnie jak miejsce zbrodni, zapis skalny Wielkiego Kanionu jest o wiele bardziej skomplikowany niż to, co wiadomo na pierwszy rzut oka, a jego historia jest wciąż pisana na nowo.

Zobacz też: Egipcjanie znów idą na wojnę z Brytyjczykami. Żądają zwrotu Kamienia z Rosetty

Co więc skrywa Wielki Kanion? Odkrycia można mnożyć - wśród nich są tropy prehistorycznych zwierząt sprzed kilkudziesięciu milionów, skamieniałości, petroglify, narzędzia kamienne sprzed kilkunastu tysięcy lat, archaiczne figurki, naczynia sprzed wieków, schrony wczesnych osadników. Ale do tego dołożyć należy dane, które nie są tak oczywiste. Nowe badania warstw osadowych z dna Wielkiego Kanionu i analizy skał Grupy Tonto dostarczają informacji m.in. o tempie sedymentacji oraz tym, jak szybko rozwijały się trylobity i inne pradawne stworzenia z kambru.

- Dzięki warstwom Tonto o grubości 500 metrów dowiadujemy się o wzroście poziomu morza i skutkach katastrofalnych burz tropikalnych, prawdopodobnie potężniejszych niż dzisiejsze niszczycielskie huragany, w okresie bardzo wysokich temperatur, gdy Ziemia nie była pokryta lodem - wyjaśnia Dehler.

Wyniki badań zostały opublikowane na łamach czasopisma GSA Today Geological Society of America.

***

Bądź na bieżąco i zostań jednym z 88 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Geekweek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!