Kompas sprzed 500 lat. Czy znaleziony skarb należał do Kopernika?
Archeologiczne ekspedycje w pobliżu fromborskiej bazyliki zaowocowały niezwykłym znaleziskiem - pod ziemią odnaleziono 500-letni kompas, który mógł być używany przez Mikołaja Kopernika. To odkrycie, choć niepotwierdzone w stu procentach, uchyla rąbka tajemnicy na temat życia i pracy wielkiego astronoma, którego dzieło przez wieki zmieniało postrzeganie Wszechświata.
Książka Mikołaja Kopernika "De revolutionibus orbium coelestium", w której przedstawił heliocentryczną teorię budowy Układu Słonecznego, zmieniła sposób, w jaki patrzymy na gwiazdy. Jego śmiały model układu planetarnego ściągnął na niego gniew Kościoła katolickiego, który po śmierci autora zakazał na dziesiątki lat jego dzieła.
Odkrycie polskich badaczy
Okazuje się, że polscy archeolodzy być może natknęli się na jedno z bardzo skromnych narzędzi Kopernika, które pomagały mu w przełomowej pracy. Amatorska grupa archeologiczna "Warmińska Grupa Eksploracyjna" w sierpniu 2024 roku prowadziła poszukiwania w ogrodach Bazyliki Archikatedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Andrzeja we Fromborku.
Przeszukując teren, zespół wykorzystał radar penetrujący grunt. W ten sposób odkryli podziemną komorę z trzema tunelami, a w jednym z nich znajdował się 500-letni kompas, podobny do tego, z którym Kopernik często jest przedstawiany na obrazach.
- To niesamowite znalezisko nie tylko przenosi nas w czasie do okresu, kiedy Kopernik dokonywał swoich przełomowych odkryć, ale także otwiera nowe możliwości zrozumienia jego metod pracy - napisała Misja Skarb (program telewizyjny, skupiający się na poszukiwaniu skarbów i zabytków w Polsce), która również brała udział w akcji. - Odkrycie to jest przypomnieniem, jak ważne jest nasze dziedzictwo kulturowe i jak wiele tajemnic kryje się jeszcze pod ziemią.
Mimo że nie ma bezpośrednich dowodów na to, że kompas ten należał do Kopernika, jest to prawdopodobne, ponieważ po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Krakowskim otrzymał nominację na urząd kanonika katedry fromborskiej, który piastował od końca życia. I chociaż praca wymagała od niego bardzo wiele, w czasie wolnym kontynuował realizację swoich zainteresowań, w konsekwencji czego w 1510 roku rozwinął teorię heliocentryczną.
Znaleziony kompas został przekazany Muzeum Mikołaja Kopernika, gdzie zakonserwowano oraz udostępniono go w celach naukowych.
Bezimienny grób Kopernika
- Nie zlecił za życia wykonania sobie nagrobka. Umarł w zasadzie bezimiennie. Dożył bardzo sędziwego wieku - jak na tamte czasy - i nie było już we Fromborku bliskich czy przyjaciół, którzy zatroszczyliby się o godny pochówek astronoma - powiedziała kustosz Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku, Jagoda Semków.
Przez wiele lat próbowano odszukać grób Kopernika, jednak bezskutecznie. Dopiero w 2005 roku grupa polskich naukowców odkryła miejsce jego pochówku - była to katedra we Fromborku, w pobliżu ołtarza św. Krzyża, którym opiekował się za życia.
W maju 2010 roku, 467 lat po jego śmierci odbył się ponowny pogrzeb uczonego, a jego szczątki zostały ponownie złożone w katedrze we Fromborku.
