Niezwykłe odkrycie w Gwatemali. Tajemnicza plansza Majów odnaleziona po 1500 latach
W zapomnianym dziś mieście Naachtun archeolodzy odkryli coś, czego nikt się nie spodziewał. Starożytną planszę, misternie wtopioną w podłogę z setek czerwonych ceramicznych elementów.
Zanim świat poznał Monopoly, mieszkańcy Mezoameryki emocjonowali się Patolli. Grą, w której liczyła się zarówno strategia, jak i odrobina szczęścia. Teraz badacze pracujący w starożytnym mieście Naachtun, położonym na terenie dzisiejszej Gwatemali, natrafili na wyjątkową planszę tej dawnej rozrywki. To nie była zwykła ryta powierzchnia, ale mozaika złożona z kilkuset czerwonych ceramicznych elementów starannie zatopionych w zaprawie podłogowej. Naukowcy podkreślają, że takie wkomponowanie gry w architekturę świadczy o jej planowym umieszczeniu już na etapie budowy.
Patolli znajdowano już wcześniej na ścianach i ławach w wielu miejscach związany z kulturą Majów, ale były to najczęściej powierzchowne rysunki lub malowidła. Nowa plansza wyróżnia się tym, że powstała jako integralna część konstrukcji. Badacze ustalili, że pochodzi z wczesnego okresu klasycznego, czyli z V wieku naszej ery. Dzięki temu nie ma wątpliwości, kiedy i przez kogo została wykonana, co często stanowi problem przy planszach wyrytych później przez kolejnych mieszkańców.
Mozaika większa niż inne znane plansze
Stworzenie tej planszy wymagało około 478 ceramicznych fragmentów w odcieniach czerwieni i pomarańczy. Jej wzór nawiązuje do znanego motywu krzyża, typowego dla Patolli. Zachowane fragmenty sugerują wymiary około 80 na 110 centymetrów, a więc większe niż większość dotychczas odkrytych plansz, które zazwyczaj miały od 40 do 70 centymetrów z boku. Struktura, w której ją znaleziono, mogła należeć do zamożnej rodziny lub pełnić funkcję lokalnego ośrodka administracyjnego.
Patolli było popularne w całej Mezoameryce już od 200 roku p.n.e. Gra pojawia się w kronikach i kodeksach, a jej obecność w pałacach i świątyniach wskazuje na szerokie zastosowanie - od rozrywki, przez integrację wspólnoty, po praktyki duchowe.
Źródło: phys.org
Publikacja: Julien Hiquet et al, Dealing with Uniqueness: A Classic Period Maya Mosaic CeramicPatolliBoard from Naachtun, Guatemala, Latin American Antiquity (2025). DOI: 10.1017/laq.2025.10125
