Odciski palców ujawniają, jacy ludzie byli rzemieślnikami w dawnym Egipcie

W latach 90. podczas wykopalisk w Heraklejonie odnaleziono około 60 figurek z terakoty. Na dziewięciu z nich zauważono dobrze zachowane odciski palców, przez długi czas jednak nikt nie zwracał na nie szczególnej uwagi.

Dopiero niedawno odciskom postanowiła przyjrzeć się lepiej doktorantka z Uniwersytetu Oksfordzkiego, Leonie Hoff. Zastosowała ona nowoczesną technologię RTI, aby dokładnie przeanalizować ślady pozostawione przez starożytnych rzemieślników. Wyniki jej prac opublikowano w "Oxford Journal of Archaeology", a same badania stanowią drugą w historii próbę analizowania odcisków palców z czasów starożytnego Egiptu.

Dotychczas sądzono, że w Egipcie, podobnie jak w ówczesnej Grecji, figurki wykonywali mężczyźni z niższych warstw społecznych. Nowe badania Hoff zaprzeczają jednak temu przekonaniu, pokazując, że do produkcji angażowano również kobiety i dzieci. 

Proces tworzenia figurek odbywał się w dwóch etapach - najpierw mokrą glinę wciskano w formy, a następnie, po częściowym wyschnięciu, obie połówki były łączone, tworząc figurkę. Każdy z tych kroków pozostawiał na glinie odciski palców.

Określenie płci niektórych rzemieślników było możliwe dlatego, że na ogół kobiece odciski palców mają wyższą gęstość linii niż męskie. Kwestię wieku rozwiązała natomiast grubość linii papilarnych - odciski należące do dzieci mają cieńsze linie niż te pochodzące od dorosłych. Dzięki temu, po szczegółowej analizie udało się skategoryzować odciski na te należące do dzieci, młodzieży i dorosłych, choć określenie płci dzieci było już znacznie trudniejsze.

Obecność odcisków dziecięcych rąk była dla Hoff zaskoczeniem. "Początkowo byłam nieco zdziwiona, ale zrozumiałam, że praca przy figurkach idealnie nadawała się do małych dziecięcych rąk, zwłaszcza przy wciskaniu gliny w formy" - zauważa badaczka. 

Odciski dzieci były widoczne głównie wewnątrz figurek, podczas gdy ślady dorosłych znajdowały się zarówno na zewnętrznych, jak i wewnętrznych częściach. Sugeruje to, że dzieci pomagały, ale zawsze w obecności dorosłych, co było zgodne z obyczajami panującymi w innych ówczesnych kulturach.

Heraklejon założony w VIII wieku p.n.e., był strategicznym portem, który kontrolował handel u ujścia Nilu. Przez wiele wieków miasto rozkwitało, będąc punktem styku między Egiptem a Grecją, aż do momentu, gdy jego funkcje przejęła Aleksandria. Dodatkowo Heraklejon padł ofiarą licznych katastrof naturalnych, co skazało go na zapomnienie. Dopiero pod koniec XX wieku archeolodzy przywrócili światu wiedzę o tym niezwykłym mieście.

***

Bądź na bieżąco i zostań jednym z 90 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Geekweek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!