Odkrycie oaz otoczonych murem zmienia nasz pogląd o dawnych cywilizacjach
Nowe badania archeologiczne potwierdziły istnienie czterech kolejnych oaz otoczonych murem, co znacząco zmienia naszą wiedzę o przeszłości Arabii Saudyjskiej. Mury pełniły nie tylko funkcję ochronną, ale także podkreślały terytorialność i organizację społeczną dawnych społeczeństw. Ich budowa była wynikiem innowacyjnych rozwiązań inżynieryjnych oraz konieczności przystosowania się do trudnych warunków pustynnych.
Odkryto rozległe mury otaczające oazę na pustyni, które wskazują na to, jak mało wiemy o ewolucji społeczno-ekonomicznej mieszkańców terenów północno-zachodniej Arabii Saudyjskiej.
Znalezione struktury chroniły nie tylko osady, ale także źródła wody, hodowane zwierzęta (głównie kozy i owce) oraz uprawy (m.in. zboże i drzewa owocowe). Lokalna ludność musiała włożyć mnóstwo wysiłku w budowę, a później konserwacje i modyfikację murów.
Około 4000 r. p.n.e. zmiany klimatyczne zmusiły arabską ludność do częściowego porzucenia koczowniczego trybu życia i założenia stałych osad. Szukali więc obszarów o wysokim poziomie wód gruntowych, gdzie występowały oazy. Populacje zamieszkujące region opracowały innowacyjne systemy hydrauliczne, aby czerpać z podziemnych wód, co stanowi przykład interakcji tradycyjnego osadnictwa ludzkiego ze środowiskiem.
Jak pustynne społeczności radziły sobie ze środowiskiem?
Najnowsze badanie potwierdziło cztery nowe oazy otoczone murem, które stanowią część większej całości. Już wcześniej znano struktury w Tayma i Qurayyah, a teraz odkryto cztery kolejne, najpierw Khaybar w 2024 roku, a teraz Dumat al-Jandal, Al-Hait i Huwayyit. Niektóre z tych umocnień z cegły mułowej mają długość ponad ośmiu kilometrów i ponad 180 cm grubości. Technologia segmentowych ścian umożliwiała szybkie miejscowe naprawy w przypadku punktowego rozpadu, aby były ciągle odporne na powodzie.
Miejsca, w których pradawne społeczeństwa budowały mury, były wyjątkowo dobrze dostosowane do kontekstu środowiskowego, aby łagodzić zagrożenia naturalne. Przykładem jest Qurayyah, gdzie obszary mieszalne i grobowe znajdowały się na wzniesieniach wolnych od powodzi.
Historia murów wokół oaz sięga tysiącleci wstecz
Okazuje się, że niektóre z fortyfikacji mają 5000 lat. Całość otacza minimum 10 oaz. Specjaliści uważają, że na tych terenach dominowały osiadłe społeczności, które potrzebowały wody do uprawy roślin oraz hodowli zwierząt. Mury zapewniały nie tylko ochronę, ale także oznaczały przejęcie danego obszaru. Ten ambitny plan obronny wymagał znacznych inwestycji na wszystkich etapach - od planów, przez budowę aż do regularnej konserwacji. Jego celem była długoterminowa ochrona oaz przed zagrożeniami zarówno od strony środowiska jak i wrogich plemion.
Zespół badawczy podkreśla, że nowe odkrycia murów wokół osad oazowych ukazują cywilizację pustynną jako bardziej złożoną, niż pierwotnie przewidywano, i znacznie różniącą się pomiędzy poszczególnymi społecznościami.
Oazy otoczone murem były niezbędne do pomyślnego rozwoju wymiany międzyregionalnej pomiędzy Egiptem, Lewantem i Mezopotamią. To właśnie one zaopatrywały w wodę i żywność przejeżdżające karawany w drodze do miejsc docelowych.
