Wbijali w czaszki ogromne gwoździe. Po co? Mamy nową teorię archeologów
Ludzie z epoki żelaza żyjący na Półwyspie Iberyjskim praktykowali pewną przerażającą tradycję pogrzebową, a mianowicie odcinali głowy i wieszali je w widocznych miejscach - czasem za pomocą gigantycznego gwoździa wbitego w czaszkę. Skąd ten pomysł? To rytuał oddania czci ważnym członkom społeczności czy może ostre ostrzeżenie dla wrogów? Archeolodzy do dziś nie mają pojęcia.
Niektóre odkrycia archeologiczne z epoki żelaza to dla naukowców prawdziwa zagadka, bo jak wyjaśnić gigantyczne gwoździe wbite w odcięte czaszki, które znaleziono na kilku stanowiskach, m.in. w Ullastret i Puig Castellar? Wcześniejsze badania sugerowały, że przebite gwoździami czaszki były trofeami wojennymi. Głowy pokonanych wrogów miały być przybijane do murów miasta jako ostrzeżenie dla potencjalnych najeźdźców, jednak nowe analizy izotopowe wskazują na bardziej złożony obraz tej praktyki.
Naukowcy pod kierunkiem archeologa Rubéna de la Fuente-Seoane z Uniwersytetu Autonomicznego w Barcelonie przeprowadzili badania siedmiu czaszek mężczyzn pochodzących z pierwszego tysiąclecia p.n.e. Cztery z nich odnaleziono w Puig Castellar, a trzy w Ullastret. Wykorzystując analizę izotopów strontu i tlenu, badacze byli w stanie określić pochodzenie badanych osób oraz ich mobilność w ciągu życia.
Zróżnicowane podejście
Analiza wykazała, że w Puig Castellar trzy z czterech czaszek pochodziły od osób spoza lokalnej społeczności, co sugeruje, że były to prawdopodobnie trofea wojenne. Były one najpewniej eksponowane na murach miasta lub przy bramie, aby odstraszać przeciwników i podkreślać siłę mieszkańców.
Z kolei w Ullastret odkryto mieszankę czaszek zarówno miejscowych, jak i przybyszów. Dwie z nich należały do lokalnych mieszkańców i zostały znalezione na ulicach miasta, co sugeruje, że mogły być wystawione w celu oddania czci zmarłym członkom społeczności. Jedynie jedna czaszka, należąca do osoby spoza regionu, została umieszczona na murach – co może wskazywać, że była to głowa zdobyta jako trofeum wojenne.
Kulturowe różnice i znaczenie rytuału
Wyniki badań ukazują, że praktyka eksponowania odciętych głów mogła mieć różne znaczenia w zależności od lokalnych tradycji i wierzeń. W Puig Castellar dominowało podejście wojenne, podczas gdy w Ullastret obok trofeów wojennych można dostrzec także elementy kultu przodków.
Dodatkowe analizy zwierzęcych zębów znalezionych na tych stanowiskach dostarczyły informacji na temat gospodarki i przemieszczania się ludności. Wyniki sugerują, że społeczności te miały różne sposoby zarządzania zasobami i podejście do migracji, co mogło również wpływać na ich praktyki rytualne.
Kim byli ci ludzie i do czego używano ich głów? Przystępując do badania założyliśmy, że jeśli były to trofea wojenne, nie pochodziłyby z analizowanych miejsc, natomiast jeśli były to osoby otaczane czcią, najprawdopodobniej były to trofea lokalne
Jak podkreśla, choć nowe badania rzucają światło na tę zagadkę, wciąż nie znamy pełnej motywacji ówczesnych mieszkańców Iberii. Jest prawdopodobne, że motywy były różne - polityczne, militarne i kulturowe, ale pewne jest tylko jedno - te tajemnicze praktyki świadczą o skomplikowanej i dynamicznej społeczności.
