Co to jest VPN, jak działa i do czego służy? Lepszy VPN darmowy czy płatny?

VPN to skrót od "Virtual Private Network", czyli Wirtualnej Sieci Prywatnej. Słowo prywatne nie jest tutaj przypadkowe, ponieważ VPN gwarantuje właśnie takie, ale jednocześnie bezpieczne korzystanie z Internetu. Dzięki specjalnej technologii użytkownik łączy się z siecią przy pomocy szyfrowanego "tunelu", a VPN blokuje przesyłane dane, prawdziwy adres IP oraz lokalizację użytkownika.

VPN sprawia, że "tunel" pomiędzy użytkownikiem a serwerem VPN i Internetem, jest dostępny wyłącznie dla użytkowników tej sieci. Dlatego VPN gwarantuje spokojną wymianę dokumentów, plików czy załączników, z których nikt inny nie może skorzystać. Podczas sprawdzania maili czy wpisywania haseł ryzyko, że ktoś wykradnie dane, jest znikome. Stąd jego popularność wśród firm, organizacji czy domowych użytkowników.

Aby prywatna sieć VPN zadziałała, niezbędne są urządzenie użytkownika, klient i serwer VPN oraz, co zrozumiałe, połączenie z Internetem. Pierwszy etap działania VPN to połączenie urządzenia z serwerem VPN. Już podczas niego dochodzi do szyfrowania połączenia. To moment jego "tunelowania", dzięki któremu dostawcy Internetu ani nikt inny nie jest w stanie zobaczyć naszego adresu IP.

To pierwszy etap działania VPN.

Drugi to nawiązanie połączenia prywatnej sieci z Internetem, za co odpowiedzialny jest serwer VPN. Ten posiada własny adres IP, dzięki któremu "prezentuje się" w sieci i właśnie ten adres, a nie użytkownika, jest widoczny. Adres VPN jest identyfikatorem użytkownika, a treści przesyłane przez "tunel" są niewidoczne dla innych i użytkownik może korzystać z Internetu anonimowo.

Ta zmiana adresu IP użytkownika na adres IP VPN gwarantuje bezpieczeństwo. Użytkownik może łączyć się z VPN z Krakowa, a jego adres IP będzie wskazywał na przykład Włochy. VPN do szyfrowania wykorzystuje algorytmy oparty o AES, z których korzystają amerykańskie wojsko, banki czy organizacje rządowe. Dostawcy sieci używają zazwyczaj szyfru o długości klucza 256 bitów, co oznacza, że liczba możliwych kombinacji wynosi 2²⁵⁶.

Poza bezpieczeństwem, które gwarantuje VPN, prywatna sieć daje wiele możliwości. Jedną z nich jest dostęp do firmowych plików, kiedy pracownik wykonuje obowiązki zdalnie lub podczas służbowej podróży. Maskowanie adresu IP przez VPN pozwala na spokojną pracę i wymianę służbowych informacji praktycznie z każdego miejsca. A dzięki szyfrowanym operacjom VPN masz pewną ochronę przed hakerami czy cyberprzestępcami.

Sieć VPN służy również do korzystania z Internetu w krajach, gdzie obowiązuje jego cenzura. Ustawiając jako lokalizację swój kraj, można w Chinach lub Rosji obejść ograniczenia panujące w tych krajach. Nic więc dziwnego, że od początku inwazji Rosji na Ukrainę obywatele najeźdźcy zaczęli masowo instalować VPN. Dzięki prywatnej sieci można sprawdzać wiadomości czy korzystać z zablokowanych social mediów.

W momencie, kiedy nie jesteśmy połączeni z prywatną siecią, nasza lokalizacja jest widoczna dla korporacji i koncernów. W zależności od tego, gdzie się znajdujemy, wyświetlają one użytkownikom często droższe usługi i produkty. Tak jest na przykład w dużych miastach. Dzięki VPN, który nie pokazuje naszej lokalizacji, można kupować pewne produkty taniej.

Dotyczy to miedzy innymi biletów lotniczych, które z państw o gorszej sytuacji ekonomicznej można zdobyć taniej. Możliwość zmiany lokalizacji dzięki VPN pozwala również na dostęp do kinowych i serialowych premier, które w Polsce pojawią się znacznie później. Logując się do popularnych serwisów jak Netflix czy HBO Max z wybranego kraju można szybciej obejrzeć upragnione produkcje bez czekania.

Aby korzystać z VPN, wystarczy zainstalować odpowiednie oprogramowanie na komputerze PC, Mac lub swoim urządzeniu mobilnym. Po zalogowaniu należy wybrać serwer w miejscu, w którym chce się "wirtualnie" przebywać.

Jakie są najlepsze serwisy VPN? Oczywiście te, które gwarantują maksymalne bezpieczeństwo, dlatego można założyć, że im droższy VPN, tym bardziej jesteśmy chronieni.

Niestety absolutnej pewności nie ma, co pokazał w 2019 roku przykład NordVPN, jeden z popularnych dostawców VPN, którego jeden z serwerów został zhakowany. Mimo to rankingi VPN zaczynają się właśnie od NordVPN.

• NordVPN ma najwyższe rankingi głównie za szybsze szyfrowanie danych od konkurentów.
• Kolejny płatny VPN, tym razem najlepszy dla rodzin, to Surfshark. Ten sprawdzi się przy wieloosobowej rodzinie, bo Surfshark pozwala na nieograniczoną liczbę jednoczesnych połączeń przy dobrej prędkości. 
• Dla graczy najlepszym VPN-em jest ExpressVPN, który jest dostępny aż w 93 krajach. 
• Do przesyłania strumieniowego polecanym VPN-em jest CyberGhost, który daje nieograniczony dostęp do platform streamingowych. 

Darmowy VPN, który warto wybrać, to Atlas VPN, który umożliwia korzystanie z nieograniczonej liczby jednoczesnych połączeń oraz pozwala na wykorzystanie dowolnej ilości danych.

VPN za darmo do ukrywania adresu IP proponuje Chrome z wtyczką ZenMate Free VPN. Ten gwarantuje pełną ochronę przed wyciekami oraz zabezpieczenie aktywności online. Podobną funkcję dla Firefoxa pełni rozszerzenie Mozilla VPN.

Decydując się na darmowy VPN należy zachować czujność. To dlatego, że część bezpłatnych serwisów zmusza użytkowników do dzielenia się swoim adresem IP. W konsekwencji ktoś może używać naszego adresu. To nie wszystko, bo często darmowe VPN pochodzi z kraju, w którym jurysdykcja pozwala przekazać nasze dane do agencji szpiegowskiej, jeśli zostanie o to poproszone przez rząd.