3I/ATLAS po raz pierwszy uchwycony na zdjęciu z teleskopu Hubble'a. Robi wrażenie!

Obiekt 3I/ATLAS został odkryty 1 lipca 2025. Obserwacji dokonał teleskop ATLAS (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System) w Rio Hurtado w Chile. Gdy jednak sprawdzono archiwa z trzech innych teleskopów ATLAS na świecie, okazało się, że po raz pierwszy uchwycono ten obiekt z kosmosu już 16 czerwca. Było to wielkie odkrycie, bowiem tajemniczy obiekt szybko się porusza i mknie przez Układ Słoneczny, a przybył on spoza naszego układu. To dopiero trzeci w historii obserwacji obiekt, który przyleciał do nas z dalekiego kosmosu.

Obserwacje trajektorii lotu 3I/ATLAS skłoniły część astronomów do spekulacji, że może być to statek kosmiczny. Oficjalnie jednak wyklucza się hipotezę UFO. Uznaje się go raczej za kometę. A skąd wiadomo, że przybyła spoza Układu Słonecznego? Wskazuje na to hiperboliczny kształt jego ścieżki orbitalnej. Obiekt ten nie porusza się po orbicie wokół Słońca. Dokładnie w taki sam sposób zachowywały się inne obiekty międzygwiezdne przelatujące przez nasz układ: 'Oumuamua odkryta w 2017 roku oraz 2I/Borisov odkryty w 2019.

Według obliczeń astronomicznych kometa 3I/ATLAS nie zagraża życiu na Ziemi. Podczas przelotu zbliży się do naszej planety na odległość 210 mln km (1,8 AU). Z kolei najmniejsza odległość od Słońca wynosić będzie 210 mln km (1,4 AU) w okolicach 30 października 2025. To w granicach orbity Marsa, więc ryzyko uderzenia praktycznie nie występuje. Pierwszych obserwacji dokonano, gdy 3I/ATLAS znajdował się w granicach orbity Jowisza (670 mln km od Słońca).

Pierwsze obserwacje 3I/ATLAS z czerwca i lipca 2025 miały duże znaczenie astronomiczne, jednak wizualnie nie zachwycały. To ledwie zlepek paru białych pikseli, mknący na tle innych białych punktów na czarnym tle. Przypominało to bardziej rozpikselowaną grę Space Invaders niż spektakularne fotografie wykonywane przez kosmiczne teleskopy.

NASA udostępniła tymczasem pierwsze wyraźne zdjęcie obiektu 3I/ATLAS, wykonane 21 lipca 2025 przez Kosmiczny Teleskop Hubble'a, który krąży po niskiej orbicie okołoziemskiej. Fotografię wykonała zainstalowana na nim kamera Wide Field Camera 3 przy użyciu filtra F350LP. Obiekt międzygwiezdny uchwycono w momencie, gdy znajdował się 445.788.288 kilometrów od Ziemi.

"Hubble ujawnił kokon pyłu w kształcie łzy, który odrywa się od stałego, lodowego jądra komety. Jako że Hubble śledził kometę poruszającą się po hiperbolicznej trajektorii, nieruchome gwiazdy w tle są przeciągnięte na zdjęciu" - wyjaśnia NASA. Chodzi o te smugi w tle. Ten sam efekt uzyskamy, gdy poruszymy aparatem podczas robienia zdjęcia przy dłuższej ekspozycji.

Dzięki obserwacjom prowadzonym przez teleskop Hubble'a można było z większą dokładnością ustalić rozmiar 3I/ATLAS. Jak duże jest jądro komety? "Górny limit jego średnicy wynosi 3,5 mili (5,6 kilometra), choć może mieć nawet tylko 1000 stóp (320 metrów)" - wyjaśnia NASA.

3I/ATLAS jest obiektem międzygwiezdnym, co oznacza, że przybył z dalekiego kosmosu i nie pochodzi z Układu Słonecznego. Uważa się, że obiekt uformował się w innym układzie gwiezdnym i w jakiś sposób został wyrzucony w kosmos, czyli przestrzeń międzygwiezdną (poza silnym oddziaływaniem grawitacyjnym jakiejkolwiek gwiazdy).

Mógł tak lecieć przez miliony albo nawet miliardy lat, zanim wleciał do Układu Słonecznego. Przyleciał do nas od strony gwiazdozbioru Strzelca znajdującego się w Drodze Mlecznej. Leci z prędkością 221 tys. km/h (61 km/s) i będzie przyspieszał w miarę zbliżania się do Słońca.

Obserwacje komety 3I/ATLAS prowadzone są przy pomocy ziemskich teleskopów już od połowy czerwca 2025. Do kiedy będzie można ją oglądać? "3I/ATLAS powinien pozostawać widoczny dla teleskopów naziemnych do września 2025, kiedy to przeleci zbyt blisko Słońca, by dało się go obserwować. Następnie pojawi się ponownie po drugiej stronie Słońca na początku grudnia 2025, umożliwiając wznowienie obserwacji" - tłumaczy NASA.